هدف: دهیاری‌ها یک نهاد عمومی غیر دولتی با شخصیت حقوقی مستقل هستند که برخی از خدمات عمومی را در محدوده قانونی و خدماتی روستاها انجام می‌دهند. هدف اصلی تحقیق حاضر بررسی وضعیت منابع درآمدزای محلی در سطح دهیاری‌های استان خراسان شمالی و عوامل موثر بر میزان درآمد محلی و درصد آن در کل درآمد سالانة هر دهیاری می‌باشد. روش: روش تحقیق در این مطالعه، از نظر هدف، کاربردی و از نظر روش، توصیفی- تحلیلی و همبستگی است. جامعه آماری تحقیق 678 روستای دارای دهیاری استان خراسان شمالی در سال 1392 و حجم نمونه 58 روستا می باشدکه با استفاده از فرمول کوکران محاسبه شده است. یافته‌ها: سهم درآمدهای محلی از کل درآمد سالانة دهیاری‌های کمتر از 8/15 درصد می‌باشد و در توزیع فضایی آن در شهرستان‌ها، بالاترین میزان درآمدزایی محلی به شهرستان شیروان با 1/28 درصد و پایین‌ترین آن به شهرستان تازه تأسیس و مرزی راز و جرگلان (وحدت) با ضریب 1/1 درصد اختصاص یافته است. از بین ویژگی های مکانی و فضایی روستاهای مورد مطالعه، فقط بین تعداد جمعیت و نرخ رشد جمعیت در نیم دهة 90-1385 رابطه معناداری با شاخص‌های درصد درآمد محلی از کل درآمد سالانة با ضریب 481/0 تا 622/0 و با میزان کل درآمد محلی هر دهیاری با آمارة 442/0 تا 795/0 وجود داشته است. محدودیت‌ها: دست‌یابی به اطلاعات مالی دهیاری‌ها از چالش‌های پژوهش حاضر محسوب می‌شود. راهکارهای عملی: با توجه یافته‌ها، راهکارهایی شامل تهیه طرح جامع راهبردی درآمدی پایدار دهیاریها، تاسیس انواع شرکتهای تعاونی و متمرکز کردن ماشین آلات دهیاریها در آن، تعیین حریم برای روستاها جهت دریافت عوارض از معادن و کارخانه ها، افزایش سهم درآمدهای جرایم راهنمایی و رانندگی و غیره پیشنهاد شده است. اصالت/ ارزش: پژوهش حاضر از این نظر حائز اهمیت است که می‌توان با شناسایی سهم درآمدهای محلی نسبت به افزابش این منابع و بالا بردن ضریب توفیق دهیاری‌ها اقدام نمود.

کلمات کلیدی