زمینه و هدف: اختلافات مرزی از جمله مباحثی است که از جایگاه و اهمیت بالایی در مطالعات مرزی و چگونگی کنترل و مدیریت مرزها برخوردار است. شناخت این عوامل و وزن آنها در مناطقی نظیر خلیج فارس که از اهمیت و حساسیت بالایی برخودار هستند، می -تواند سبب کاهش اختلافات و دستیابی به منافع ملی و امنیت ملی گردد. روش: مقاله حاضر با روش توصیفی و تحلیلی با هدف تبیین عوامل موثر بر اختلافات مرزی در حوزه خلیج فارس و سطح بندی آنها با استفاده از تکنیک مدلسازی ریاضی ای اچ پی (AHP) به انجام رسیده است. نتایج و یافته ها: نتایج تحقیق حاضر که برگرفته از داده های کتابخانه ای و میدانی است نشان دهنده آن است که 18 عامل نظیر اختلافات ارضی، مسائل مرزی (عدم تحدید حدود، مبهم بودن و ...)، موقعیت استراتژیکی و ژئوپلیتیکی منطقه مرزی، منابع مشترک مرزی و .... بر اختلافات مرزی در حوزه خلیج فارس تأثیرگذار است. در میان این 18 عامل مسائل مرزی، اختلافات ارضی و منابع مشترک مرزی بیشترین وزن را به خود اختصاص داده است و عوامل سن مرز، تکامل مرز، سیستم مدیریتی نامشابه و تعدد همسایگان کمترین وزن را به خود اختصاص داده است. با توجه به وزن عوامل موثر بر اختلافات مرزی می توان آنها را در قالب چهار سطح تقسیم بندی کرد.

کلمات کلیدی