کانسار اکسید آهن- آپاتیت خانلق در شمال غربی نیشابور و در شرق کمربند ماگمایی قوچان- سبزوار واقع شده است. سنگ میزبان آن کوارتزمونزودیوریت و گرانودیوریت الیگوسن است. کانی سازی عمدتا به شکل رگه و رگچه و کمتر برشی است. کانی شناسی آن شامل مگنتیت و آپاتیت است که همراه با کلسیت، کوارتز، اپیدوت، پیروکسن و کلریت می باشد. برمبنای مطالعات سیالات درگیر در آپاتیت، دو نوع سیال مختلف در تشکیل کانسار نقش داشته اند: 1) سیال با دمای بالا و شوری بالا که ماهیت ماگمایی دارد و 2) سیال عمدتا با دمای متوسط محتوی نمکهای CaCl2، MgCl2 و NaCl و شوری نسبتا پایین. فرآیند اختلاط بین محلول ماگمایی کانه دار گرم و شور و محلول سردتر و کم شور و نیز فرایند جوشش می تواند باعث ته نشینی عناصر شده باشد. این کانسار منشاء ماگمایی- هیدروترمالی دارد و مرتبط با فعالیتهای ماگماتیکی ترشیاری وابسته به زون فرورانش ورقه اقیانوسی نئوتتیس سبزوار به زیر صفحه توران است. شناخت کانسار مگنتیت- آپاتیت خانلق، به عنوان اولین کانی سازی کشف شده نوع کایرونا در شمال شرق ایران، گام مثبتی جهت اکتشاف این نوع کانسارها در این بخش از کشور است.

کلمات کلیدی