مقاومت دارویی میکروارگانیزم ها سبب توجه بیشتر به گیاهان دارویی با عوارض جانبی کمتر شده است. اما برداشت بی رویه گیاهان دارویی محققان را به فکر گسترش تولید متابولیت های ضدمیکروبی در شرایط درون شیشه ای انداخته است. بنابراین در این تحقیق اثر مهارکنندگی رقت های مختلف عصاره های آبی، اتانولی، متانولی و اتری حاصل از کالوس، سلول های کشت سوسپانسیون و بذر زیره سیاه بر روی میکروارگانیزم های Pseudomonas ،Bacillus subtilis ،Staphylococcus aureus ، Klebsiella pneumoniae ، Escherichia coli ، aeroginosa ب ررسی شد. نتایج Candida albicans و Aspergillus parasiticus نشان داد که عصاره های مختلف از خاصیت بازدارندگی بالایی برخور دارند و اثر مقدار رقت عصاره ها بر مهار رشد میکروارگانیزم ها معنی دار است. اما در نوع عصاره و اثر متقابل این دو فاکتور (رقت و نوع عصاره) اختلاف معنی داری مشاهده نشد. متفاوت بودن اثر ضد میکروبی عصاره ها به خاطر تفاوت در قدرت حلالیت مواد موثره موجود در آنها می باشد. با افزایش غلظت عصاره ها، اثر بازدارندگی آن ها افزایش یافت به طوریکه عصاره رقیق نشده بیشترین اثر بازدارندگی را نشان داد. همچنین اثر بازدارندگی عصاره های حاصل از سلول و کالوس زیره سیاه بیشتر از عصاره های بذری نیز نشان داد که TLC است. نتایج بررسی ترکیبات عصاره ها با اسکوپولتین از خاصیت ضدمیکروبی برخودار است و به مقدار فراوان در کالوس و سلول های کشت سوسپانسیون زیره سیاه وجود دارد. بنابراین اثرات ضدمیکروبی عصاره های حاصل از کالوس و سلول زیره سیاه را می توان، علی رغم کم بودن مقدار کومین آلدهید آن ها، به مقدار زیاد اسکوپولتین ارتباط داد. در نهایت استفاده از سیستم های کشت سلول گیاهی برای تولید متابولیت هایی با خاصیت ضدمیکروبی، از جمله اسکوپولتین، یک فناوری مناسب محسوب شده و می تواند جایگزینی مناسب برای داروهای شیمیایی متداول باشد.

کلمات کلیدی