بیکی از عوامل محدود کننده‌ی تولید گوجه‌فرنگی در دنیا بیماری پژمردگی باکتریایی با عامل Ralstoniam solanacearum L. می‌باشد. با توجه به اهمیت این بیماری در گوجه‌فرنگی، یافتن ارقام مقاوم و استفاده از عوامل کنترل زیستی می‌تواند یک راهکار مؤثر و بی‌خطر در کاهش خسارت این بیماری می‌باشد. در این پژوهش از ارقام فلات-111، سوپر کوین، سوپر‌سی‌اچ، پتو، فالکاتا، کال جی ان-3 و ارلی اوربانا استفاده گردید. آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با یک عامل بیماری در دو سطح (آلودگی و عدم آلودگی) و عامل رقم با هفت سطح در چهار تکرار انجام شد. آنالیز آماری با نرم افزار SAS صورت گرفت. همچنین از عوامل آنتاگونیست Trichoderma harzianum T.BI، Bacillus subtilis B7وPseudomonas fluorescens CHAO برای ارزیابی تأثیر آن‏ها در فاکتورهای رشدی و کنترل بیماری استفاده گردید. در بررسی اثر ضدباکتریایی عوامل آنتاگونیست در محیط‌کشت، باکتری B. subtilis B7 و قارچ T. harzianum T.BI به‌ترتیب هاله‌ی بازدارنده به قطر 5 و 3 میلی‌متر ایجاد نمودند، اما باکتری P.fluorescens CHAO هیچ هاله‌ای روی محیط‌کشت ایجاد نکرد. نتایج مقایسه میانگین شاخص‌های عملکردی ارقام مختلف گوجه‌فرنگی نشان داد که از نظر شاخص طول ساقه رقم سوپر کوین کمترین کاهش و رقم ارلی اوربانا بیشترین کاهش طول ساقه را در تیمار آلوده نشان داد. در شاخص وزن تر اندام‌های هوایی ارقام، رقم سوپر کوین کمترین و ارقام سوپر سی‌اچ، فلات و فال کاتا بیشترین کاهش وزن تر را نشان دادند. همچنین کمترین کاهش وزن خشک اندام هوایی در تیمار آلوده رقم سوپر کوین بود. نتایج استفاده از عوامل آنتاگونیست نشان داد، که قارچ T. harzianum T.BI و باکتری B. subtilis B7 از نظر شاخص‌های طول ساقه، وزن تر اندام هوایی و ریشه و وزن خشک اندام هوایی و ریشه بهترین گزینه برای کنترل پژمردگی باکتریایی می‌باشند.

کلمات کلیدی