به منظور شناخت رفتار زمانی و مکانی گردوغبار ها، ابتدا داده های ساعتی میزان دید افقی 10 ایستگاه سینوپتیک استان برای دوره 1961 تا 2010 از سازمان هواشناسی ایران دریافت گردید. در ادامه روزهای همراه با گردوغبار با توجه به شاخص میزان دید کمتر از 10 کیلومتر و کدهای هواشناسی 06-09 و 30-35 برای هر ایستگاه از بدو تاسیس، مشخص گردید. این کار برای هر کدام از ایستگاها جداگانه انجام و فرارانی های سالانه، ماهانه، فصلی و تداوم گرد وغبارها تعیین و درصد وقوع آنها در هر ایستگاه مشخص شد. در ادامه به منظور تعیین مسیر ورود گرد وغبارها به استان، از داده های ساعتی جهت و سرعت باد در روزهای گرد وغبار، گلبادهای گرد وغبار در مقیاس سالانه، فصلی و ماهانه ترسیم گردید. همچنین برای تعیین رژیم ساعتی وقوع پدیده گرد وغبار در نواحی مختلف استان، تعداد ساعات ودرصد وقوع این پدیده در هر ایستگاه شناسایی شد. نتایج نشان داد نواحی شرقی و غربی و جنوبی استان بیشترین گرد وغبارها و نواحی مرکزی تا شمال استان، تعداد گردوغبار کمتری را تجربه می کنند. گرد وغبار ترین منطقه استان سرخس و کمترین گرد وغبار در قوچان و کاشمر اتفاق می افتد. همچنین گرد وغبارها در شرق استان و بخشی از شمال غربی استان در سبزوار بیشترین تداوم را دارند. در استان خراسان رضوی ساعت 12و15 گرینویج(15.5-18.5محلی) بیشترین وقوع گرد وغبار و ساعات شب کمترین گرد وغبارها را تجربه می کند، هر چند ایستگاه سرخس متفاوت از دیگر مناطق استان، ساعت6 گرینویچ (9.5 محلی)بیشترین گرد وغبارها را مشابه با ایستگاه زابل در منطقه سیستان تجربه می کند. همچنین مسیر غالب ورود گرد وغبارها به استان خراسان رضوی از بیابانهای ترکمنستان و شرق استان با جهت شرقی و شمال و شمال غربی بوده و فقط در ماه زمستان و در ارتباط با ناپایداری هوا و موقعیت سیکلونها گردوغبارها از غرب به استان وارد می شوند. بنابراین برنامه های مدیریتی و آبخیزداری برای کاهش پیامد گرد وغبار، در موقعیت شرق، شمال و شمال شرق مناطق مختلف در استان خراسان رضوی جهت مدیریت ریسک گرد وغبار مفید می باشد.

کلمات کلیدی