ملاصدرا در آثار خود از علم تمام موجودات به خداوند سخن گفته است. این دیدگاه بر اساس مبانی ویژه حکمت متعالیه او شکل گرفته است. غیر از اصالت وجود که اساس حکمت متعالیه در تمام مباحث است، مبانی دیگری در این بحث مورد توجه وی بوده است: وحدت تشکیکی وجود، مساوقت علم با وجود، عین الربط بودن معلول به علت، و راه‏های غیر فلسفی (آیات و روایات). ااو دیدگاه خود را به چهار گونه تبیین نموده است: لحاظ عین الربط بودن موجودات به باری‏تعالی، قاعده العلم بذی السبب لا یحصل الا من جهة السبب، علم بسیط و بیان‏های قرآنی و روایی. او در عین حال که علم تمام موجودات به خداوند را اثبات می‏کند، گاه علم موجودات مادی به خداوند را نفی نموده است، که به ظاهر تناقض‏گویی است. گرچه ملاصدرا خود برای رفع این تعارض اقدام کرده است اما باید گفت که با توجه به مبانی وی، چنین تعارضی رخ نخواهد داد.

کلمات کلیدی