به‌منظور بررسی تأثیر بقایای علف‌کش تریفلورالین در خاک بر رشد و گره‌زایی ژنوتیپ‌های نخود، آزمایشی گلخانه‌ای به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی و در سه تکرار در دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد انجام شد. عوامل مورد بررسی شامل ژنوتیپ‌های نخود در 4 سطح (هاشم، آی ال سی، کاکا، کرمانشاهی) و غلظت‌های علف‌کش تریفلورالین در خاک در 7 سطح (0، 6/4، 2/9، 18، 6/27، 8/36، 55 میکروگرم در کیلوگرم خاک) بودند. یک هفته پس از ظهور گیاهان، درصد سبز شدن آنها تعیین و در ابتدای مرحله گلدهی، درصد بقاء، ارتفاع، تعداد شاخه‌های جانبی، زیست‌توده اندام هوایی، ریشه، تعداد و وزن تر گره آنها اندازه‌گیری شد. نتایج نشان داد که همه صفات اندازه‌گیری شده گیاهان مورد مطالعه تحت تأثیر معنی‌دار بقایای تریفلورالین در خاک قرار گرفت. با افزایش غلظت تریفلورالین در خاک صفات مذکور در تمام ژنوتیپ‌ها به‌طور معنی‌داری کاهش یافت. در کمترین غلظت تریفلورالین در خاک، تلفات زیست‌توده اندام‌های هوایی و ریشه به‌ترتیب 64/48 و 8/39 درصد بود. در بیشترین غلظت تریفلورالین در خاک، نیز زیست‌توده اندام‌های هوایی و ریشه گیاهان به‌ترتیب 96/97 و 39/96 درصد کاهش یافت. در بین ژنوتیپ‌های نخود، بیشترین (93/74 و 51/71 درصد) تلفات زیست‌توده ساقه و ریشه در ژنوتیپ کاکا و کمترین تلفات زیست‌توده اندام‌های هوایی (82/64 درصد) و ریشه (96/55 درصد) نیز به‌ترتیب در ژنوتیپ‌های کرمانشاهی و هاشم مشاهده شدند. براساس شاخص ED50، ژنوتیپ آی ال سی (23/3 میکروگرم در کیلوگرم خاک) و کرمانشاهی (22/8 میکروگرم در کیلوگرم خاک) به‌ترتیب حساس‌ترین و متحمل‌ترین ژنوتیپ‌های نخود به بقایای تریفلورالین در خاک بودند. باتوجه به نتایج حاصل و براساس شاخص ED50 اندام‌های هوایی، ژنوتیپ‌های نخود از نظر تحمل به بقایای تریفلورالین به‌صورت کرمانشاهی > هاشم > کاکا > آی ال سی طبقه‌بندی شدند.

کلمات کلیدی