بتن با دوام بتنی است که قابلیت خدمت­رسانی خود را در طول عمر پروژه و در شرایط مختلف حفظ کند. بر اساس منابع موجود، برخی از پوشش ­های بتنی که در روزهای اولیه اجرا دارای مقاومت فشاری مناسبی هستند، به­ دلیل نداشتن دوام، بعد از مدت زمانی دچار تخریب شده­ اند. در این پژوهش، رابطه بین پارامترهای مختلف دوام (جذب آب اولیه، جذب آب نهایی، عمق نفوذ آب و تخلخل) با پارامتر مقاومت فشاری در پوشش بتنی کانال­های آبیاری وراینه و دینگله­ کهریز در استان همدان بررسی شده است. برای این منظور از پوشش بتنی این کانال­ها به ­ترتیب 15 و 12 مغزه بتنی به قطر 69 میلی­متر و با طول متفاوت تهیه و پارامترهای دوام و مقاومت فشاری آنها در آزمایشگاه تعیین گردید. بر اساس نتایج این پژوهش مشخص شد که پاره­ای از پارامترهای دوام با مقاومت فشاری مغزه ­ها، رابطه خطی ندارند که بتوان با بالا بودن مقاومت فشاری از دوام نمونه ­ها نیز اطمینان داشت. لذا در ارزیابی کیفیت دوام پوشش بتنی برای شرایط یخبندان، نمی­توان تنها به مقاومت فشاری اکتفا کرد. از کل نمونه­ های تهیه شده در کانال­های وراینه (15 مغزه) و دینگله کهریز (12 مغزه)، به­ترتیب 6 و 4 مورد از مغزه ­ها (40 و 34 درصد) دارای مقاومت فشاری بالاتر از حداقل توصیه شده بودند. از بین مغزه­ هایی با مقاومت فشاری قابل قبول به ترتیب 3 و 2 نمونه (50 درصد نمونه­ هایی با مقاومت فشاری قابل قبول) به­ رغم مقاومت بالا، مشخصات دوام قابل قبول را برای جلوگیری از تخریب در شرایط یخبندان و ذوب مکرر نداشتند. نتایج بررسی­ها نشان می­دهد که عمق نفوذ آب و تخلخل متوسط مغزه­ها بیش از 5/ 2 برابر و جذب آب اولیه و نهایی متوسط مغزه­ ها بیش از 5/ 1 برابر مقدار مجاز است که بیانگر فضاهای کرمو و متصل به همدیگر و محیط مناسب برای نفوذ و تجمع آب و ایجاد یخبندان و تخریب می­ باشد. همچنین نتایج بررسی­ها نشان می­ دهد که برخی از نمونه­ ها با پارامترهای دوام مختلف (کمتر یا بیشتر از حد مجاز برای شرایط یخ زدن و ذوب شدن مکرر) دارای مقاومت فشاری نسبتا ثابت هستند. از این رو با داشتن مقدار مقاومت فشاری قابل قبول نمی ­توان از با دوام بودن پوشش اطمینان داشت و برای این منظور لازم است آزمایش­های خاص مربوط به دوام را اجرا کرد.

کلمات کلیدی