اگرچه از روش‌های مستقیم برای اندازه‌گیری ویژگی¬های هیدرولیکی خاک استفاده می¬شود، این روش‌ها، وقت¬گیر و هزینه¬بر می‌باشند. این پژوهش با هدف برآورد برخی ویژگی¬های هیدرولیکی خاک با استفاده از بعد فرکتالی ذرات جامد خاک در 40 نمونه از خاک¬های جنوب مشهد انجام شد. بافت و جرم ویژه ظاهری خاک، مقادیر رطوبت در نه مکش شامل صفر، 10، 30، 50، 100، 300، 500، 1000 و 1500 کیلوپاسکال اندازه¬گیری و از آن¬ها برای تعیین پارامترهای معادله¬ی ون¬گنوختن (m و α) در نرم¬افزار RETC استفاده شد. همچنین بعد فرکتالی ذرات جامد خاک بر اساس درصد رس تعیین شد و از آن برای برآورد مقادیر رطوبت معادلات بروکز-کوری و ون¬گنوختن استفاده شد. نتایج نشان داد که مقادیر ضریب همبستگی (r) بین رطوبت اندازه¬گیری شده با مقادیر تخمینی توسط مدل¬های بروکز-کوری و ون¬گنوختن در هر سه خاک لوم سیلتی، لوم و لوم شنی نسبتا بالا (بیش از 86/0) بود، ولی دقت مدل¬ها در برآورد رطوبت در کلاس لوم سیلتی بیشتر از دو کلاس بافتی دیگر بود. همچنین استفاده از بعد فرکتالی برای تخمین α معادله¬ون¬گنوختن در هر سه کلاس بافتی خاک از دقت بالایی (r بیش از 99/0 و RMSE کمتر از 02/0) برخوردار بود مقادیر تخمینی پارامتر m معادله ون¬کنوختن توسط بعد فرکتالی ذرات خاک در کلاس بافت لوم شنی (r = 0.36 و RMSE = 0.129) دارای دقت پایینی بود، اما در کلاس¬های بافتی لوم (r= 0.49 و RMSE = 0.066) و به ویژه لوم سیلتی (r = 0.88 و RMSE = 0.065) دقت آن بالا بود. به طور کلی نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد که استفاده از بعد فرکتالی در تخمین ویژگی¬های هیدرولیکی در خاک¬های با بافت متوسط نیز از دقت بالایی برخوردار است و کارآیی آن در خاک¬های درشت بافت پایین است.

کلمات کلیدی