هدف: ازجمله مشکلات و نابهنجاری‌ها در سکونتگاه‌های روستایی، عدم مکان‌یابی بهینه کاربری‌های پیشنهادی در طرح‌های هادی روستایی است، به‌نحوی‌که مکان‌یابی نامناسب کاربری‌ها زمینه‌ساز استفاده با بهره‌وری پایین و درنهایت عدم دست‌یابی به توسعه خواهد شد. هدف از این تحقیق، بررسی موضوع مکان‌یابی کاربری‌های پیشنهادی در طرح هادی و تأثیر آن بر توسعه و عمران روستایی در شهرستان بجنورد است. روش: روش تحقیق در این مطالعه ازنظر هدف کاربردی و ازنظر روش توصیفی- تحلیلی است و روش گردآوری اطلاعات کتابخانه‌ای و میدانی و روش تجزیه‌وتحلیل اطلاعات هم به‌صورت آمار توصیفی (میانگین، انحراف معیار) و استنباطی (تحلیل عاملی، همبستگی و رگرسیون) صورت گرفته است. برای این منظور 30 نفر از مسؤولین شهرستانی و مدیران اجرایی تعدادی از روستاهای شهرستان مورد پرسش قرار گرفتند. یافته‌ها: نتایج پژوهش بر اساس تحلیل عاملی نشان می‌دهد که عوامل زیست‌محیطی، رفاه و امید به آینده، بهره‌وری و کالبدی به ترتیب با تبیین 11، 3/9، 7/8 و 3/8 درصد واریانس‌ها بیشترین تأثیر را بر توسعه و عمران روستایی داشته‌اند. در ادامه با استفاده از رگرسیون گام‌به‌گام، از بین هشت عامل مستخرج از تحلیل عاملی، پنج عامل تأثیر مثبتی را بر توسعه و عمران روستایی نشان دادند که سه متغیر اجتماعی، تناسب کاربری و رفاه و امید به‌ آینده به ترتیب با 404/0، 383/0 و 226/0 بیشترین تغییرات توسعه و عمران روستایی را تبیین می‌نمایند. راهکارهای عملی: بنابراین، پیشنهاد می‌شود که در طی اجرای طرح‌های هادی روستایی به مکان‌یابی بهینه کاربری‌های پیشنهادی توجه فراوان شود و با در نظر گرفتن تمامی ابعاد مرتبط با ابعاد اثرات مکان‌یابی بهینه کاربری‌ها در توسعه و عمران روستایی از نگاهی صرفاً کالبدی به مکان‌یابی پرهیز شود تا میزان رضایت روستاییان افزایش یابد و درنهایت موجب ارتقاء کارایی طرح‌های هادی در سکونتگاه‌های روستایی گردد.

کلمات کلیدی