مدیریت مناسب منابع آب بدون داشتن شناخت و درک صحیح از خصوصیات هندسی و هیدرولوژیکی یک حوزه آبخیز امری ناممکن است. یکی از روش‌های استخراج پارامترهای هیدرولوژیکی، نقشه‎های توپوگرافی می‌باشند، اما دراستخراج این خصوصیات با استفاده از نقشه‌های توپوگرافی موجود، می‌توان به مشکلات مهمی از قبیل قدیمی بودن نقشه‌ها و عدم دقت کافی در نمایش آبراهه‌های درجه 1 و 2 اشاره نمود و اینکه، این عملیات می‌تواند بسیار وقت‌گیر نیز باشد. مدل رقومی ارتفاع در سال‎های اخیر به ابزاری موثر در تحلیل خصوصیات مورفومتری آبراهه‎ها تبدیل شده است. در این راستا تحقیقی با هدف بررسی اثر مدل‎های رقومی ارتفاع بر خصوصیات مورفومتری شبکه زهکشی در حوزه آبخیز آبغه در جنوب شرقی استان خراسان رضوی انجام شد. جهت انجام این تحقیق، نقشه‌های توپوگرافی با مقیاس 1:50000 به سیستم اطلاعات جغرافیایی معرفی و به روش غیر اتوماتیک، رقومی و مدل رقومی ارتفاع با اندازه سلولی 10 متر استخراج گردید. بر روی مدل رقومی ارتفاع (DEM)، پارامترهای مورفومتری منطقه از قبیل فراوانی آبراهه‌‎ها، طول آبراهه‌ها، تراکم زهکشی در آستانه‎های 25 تا 500 سلول و بر اساس واحد‌های ژئومورفولوژی محاسبه شد. جهت بررسی میزان صحت داده ‌ها به روش دستی از تصویرماهواره‎ای IRS استفاده گردید. نتایج نشان داد که آستانه 50 سلول، نتایج نزدیکتری با آبراهه‎های مستخرج از تصویر ماهواره‎ای دارد. در آستانه 50 سلول، فراوانی آبراهه‎های مستخرج از مدل رقومی ارتفاع با تصویر ماهواره‌ای در کل حوزه 55/44 درصد و فراوانی سلولی 14/10 درصد اختلاف داشت و در واحدهای ژئومورفولوژی مناطق تپه ماهوری نسبت به سایر واحدها اختلاف کمتری دید شد. در بررسی طول آبراهه‎ها دشت تراکمی تفاوت بارزتری داشت به طوری که در این واحد فقط رتبه 4 با اختلاف 33درصد، تفاوت کمتر و بقیه رتبه‎ها درصد اختلاف بیش از 50 درصد را نشان داد. در مورد تراکم زهکشی آبراهه‎ها اختلافات چندان قابل توجه نبود. بنحوی که، فقط در مخروطه‎افکنه‎ها اختلافاتی مشاهده گردید. بنابراین در این آستانه نیز دقت مدل‌های رقومی تولید شده از نقشه‎های توپوگرافی در استخراج خصوصیات مورفومتری حوزه آبریز جزئی می باشد. جمله آخر به نظر می رسد چیزی کم دارد دوباره بخوانید.

کلمات کلیدی