نقش مایه های نگاشته شده در نگاره¬های شاهنامه، از سویی در پیوند با نظام نشانه های متنی است و از سوی دیگر از تبار نظام نشانه های تصویری. نمونه¬ای از این نظام دوگانة تصویری- متنی، در مفهوم مینوی فر و نقش¬مایه¬های تصویری آن به چشم می¬خورد. در نظام متنی، فرّه کیانی نمایانگر مشروعیّت شاه است. پژوهش¬های انجام شده پیرامون فر، عموماً به توصیف مفهوم فر و چگونگی کاربرد آن در شاهنامه و متون کهن پرداخته¬اند. تأکید این آثار، بیشتر بر جنبة معنایی فر است. پژوهش حاضر سعی دارد تا از رویکردی دیگر، بر بررسی مفهوم فرّه بپردازد. این پژوهش، مفهوم فر را در میان نقش¬ها و نگاره¬ها جستجو می¬کند تا دریابد تصویرگران چگونه این مفهوم را به نقش کشیده¬اند؟ این جستار در جستجوی نمادهای تصویری فر از لابه¬لای نگاره¬های شاهنامه، سنگ¬نگاره¬ها و نقش درفش¬ها است. به این منظور، علاوه بر منابع متنی، از نگاره-ها نیز به مثابه منابع تصویری بهره می¬گیرد. بررسی نگاره¬ها نشان می¬دهد که فر، در قالب سه نقش¬مایة نور، پرنده و سریر نمود یافته¬است. این سه نقش¬مایه هریک دارای نمودهای مختلفی هستند که در این پژوهش به بررسی آن¬ها خواهیم پرداخت. هدف این جستار، یافتن نمادهای فره از طریق کنکاش در منابع تصویری است.

کلمات کلیدی