بسیاری از پدیدارهای طبیعی جهان هستی در ادبیات معاصر در قالب الگویی سمبولیک و نمادین و با پردازش زبانی وحی‏گونه و رمزآلود در راستای بیان اندیشه ها و افکار ضمیر و وجدان سرایندگان و پدیدآوران متن‏های ادبی به کار گرفته می شوند. در ادبیات معاصر فارسی و عربی نماد «آتش» از طیف نمادهای نشانگر مفاهیمی از دسته‏ی غم و اندوه، انقلاب ، خیزش و شورش و ....می باشد. کاربرد نمادگرایانه‏ی آتش در شعر مهدی اخوان ثالث، سراینده ی برجسته ی ادبیات معاصر ایران، همانندی و شباهت بسیاری به کاربرد نمادین این مفهوم در زبان و بیان شعری عبدالوهاب البیاتی، شاعر انقلابی و نمادپرداز عراقی دارد؛ اخوان در ادبیات معاصر فارسی و بیّاتی در ادبیات معاصر عربی از جمله ی برجسته‏ترین سرایندگانی هستند که کاربرد نماد آتش در سروده‏هایشان آن را تبدیل به یک موتیف نموده است. نگارندگان در این جستار کوشیده‏اند تا با بهره‏گیری از نقد روانشناختی نمادها در الگویی توصیفی-تطبیقی به خوانش نمود و کارکرد نماد آتش در شعر این دو شاعر و بازخوانی وجوه همسانی و تشابه آن دو بپردازد؛ برآیند فرجامین جستار پیش رو حکایت از آن دارد که زندگی و تجربه‏ی شعری مشترک دو سراینده در دوره و شرایط سیاسی و اجتماعی مشابه و گذر آنان از هنگامه‏ی نفرت‏انگیز، دهشتناک و خفقان آور استبداد سبب پدیدار گشتن روحی سرکش و معترض نسبت به وضعیت نابسامان و پریشان موجود و فراخوان و دعوت دو سراینده به خیزش و انقلاب با بهره گیری از جنبه های سمبولیک و نمادین همسان گشته است.

کلمات کلیدی