تصرفات حمل‌کننده نسبت به کالا نیابتی است. او در جریان حمل ملزم به انجام دستورات قانونی شخص ذی‌نفع است. این حق در تمام متون قانونی بین‌المللی راجع به حمل و نقل کالا و نیز در قانون تجارت ایران موضوع بررسی قرار گرفته است. مقررات حق مزبور در قانون تجارت ایران (ناظر بر حمل‌های ملی) با مقررات مربوط در کنوانسیون CMR که ایران نیز بدان ملحق گردیده (ناظر به حمل‌های بین‌المللی)، به‌رغم برخی وجوه تشابه، دارای تفاوت‌هایی است. حق در اختیار گرفتن کالا اصولاً متعلق به ارسال‌کننده بوده، در مواردی به مرسل‌الیه منتقل می‌شود. در هر حال اعمال آن منوط به‌وجود شرایطی است. تشخیص ذی‌نفع حق در اختیار گرفتن کالا و شرایط اعمال آن از جهات عدیده از جمله مسؤولیت حمل‌کننده دارای اهمیت است. در این مقاله ضمن تبیین ذی‌نفع حق مزبور و تشریح شرایط اعمال آن، آثار شناسایی دارنده حق و ضمانت‌اجرای شرایط اعمال آن بررسی شده است.

کلمات کلیدی