روش های مدرن زندگی در شهرهای پیشرفته موجب تخریب محیط زیست در شهرها و مناطق اطراف آن شده است. یک شاخص از شاخص های مطرح در این تخریب ایجاد آلودگی نوری است که منشأ آن تولید نورهای مصنوعی بسیار زیاد در شب ها است. آلودگی نوری (Light pollution) به نور اضافی یا مزاحمی گفته می شود که نتیجه فعالیت انسان در زندگی شهری است و یا بدلیل طراحی و اجرای نامناسب یک سیستم روشنایی، نوری فراتر از حد انتظار بوجود آمده باشد. مطالعات نشان می دهد که وجود بیش از حد نور مصنوعی بویژه آن هم در ساعات تاریکی شب یکی از علل آلودگی نوری محسوب شده و می تواند بر محیط زیست از جمله انسان اثرات منفی داشته باشد. نور اضافی یا بد جهت که توسط سیستم های روشنایی معابر، خانه ها و شهرها، سیستم های روشنایی تبلیغاتی، نورپردازی ساختمان ها، نور افکن های رو به آسمان و ... ایجاد می گردد علاوه بر تاثیرگذاری بر اکوسیستم و حیات انسان و سایر موجودات، موجب اتلاف مقادیر بسیار زیادی انرژی نیز می شود. با بکارگیری تصاویر ماهواره (Defense Meteorological Satellite Program) DMSP، تجزیه و تحلیل داده های ماهواره ای، رقومی و GIS می توان پراکنش مکانی و زمانی و میزان این نوع آلودگی را بررسی و اندازه گیری نمود و حتی می توان به یک مدیریت ریسک و خطر این آلودگی و پهنه بندی مناطق با خطر بالا و مستعد دست یافت. در این مقاله در مورد آلودگی نوری (شهر مشهد)، عوامل بوجود آورنده، دسته بندی و اثرات زیست محیطی آن و در نهایت مروری بر نقش داده ها و تکنیک سنجش از دور(RS) و GIS در پهنه بندی نقاط مستعد ریسک و پایش آن بحث گردیده است.

کلمات کلیدی