شنبیله L). Trigonella foenum-graecum) یک گیاه دارویی قدیمی متعلق به خانواده ی لگوم ها (Fabaceae) است. باکتری های محرک رشد، رشد گیاه را از طریق مکانیزم هایی مثل بهبود جذب عناصر معدنی و تولید فیتوهورمون ها، افزایش می دهند. بعلاوه اثر مفید بعضی از این باکتری ها می تواند به علت برهم کنش با قارچ های ویزیکولار آرباسکولار میکوریز (VAM) باشد. آزمایش با چهار تیمار شامل تلقیح بذر با باکتری Pseudomonas putida ، تلقیح با قارچ آرباسکولار میکوریز Glomus intraradices ، تلقیح مضاعف باکتری و قارچ میکوریز و شاهد بدون میکروارگانیسم در دو سطح تنش خشکی (40 درصد ظرفیت زراعی) و بدون تنش (80 در صد ظرفیت زراعی) بصورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با سه تکرار در اتاقک رشد آزمایشگاه فیزیولوژی گیاهی دانشگاه فردوسی مشهد انجام شد. صفاتی مانند بیوماس گیاه، مقدار پروتئین های محلول، محتوای ماده ی دارویی دیوزژنین و مقدار فسفر گیاه اندازه گیری و مورد بررسی قرار گرفتند. تجزیه ی واریانس داده ها نشان داد که تیمار گیاه شنبلیله با باکتری و قارچ آرباسکولار میکوریز مذکور، باعث افزایش صفات مورد بررسی در شرایط تنش خشکی می شود.باکتری Pseudomonas putida و قارچ آرباسکولار میکوریز Glomus intraradices از طریق افزایش میزان جذب عناصر غذایی، حفظ و نگهداری آب باعث افزایش بیوماس، مقدار پروتئین محلول و مقدار ماده ی دارویی دیوزژنین می شود. از آنجایی که دیوزژنین یک ترکیب دارویی بسیار مهم است می توان از طریق برقراری رابطه ی همزیستی گیاه شنبلیله با باکتری و قارچ آرباسکولار میکوریز مذکور تولید دیوزژنین را در گیاه افزایش داد.

کلمات کلیدی