احداث مجتمع های بزرگ تجاری در زمین های با کاربری مسکونی یا فضای سبز در مراکز شهرهای بزرگ کشور هر روز بیشتر می شود. گسترش چنین مجتمع هایی آثار مختلفی بدنبال دارد که یکی از مهمترین آن تاثیراتی است که بر حمل و نقل شهر برجای می‌گذارد. در این مقاله تاثیرات حمل و نقلی یک تغییر کاربری معین بر حسب موقعیت مکانی آن در شهر ارزیابی می‌شود. مبنای نظری تحقیق حاضر، نظریه رشد هوشمند شهری است. دراین پژوهش روش تحقیق توصیفی- تحلیلی مورد استفاده قرار گرفته است. تعیین شاخص‌های ترافیکی در شرایط عادی و برآورد آنها در اثر تغییر کاربری مورد نظر با استفاده از بانک های اطلاعاتی مطالعات جامع حمل و نقل شهر مشهد و از روش شبیه‌سازی کامپیوتری انجام شده است. نتیجه مطالعات نشان می‌دهد آثار تغییر کاربری تابع مکان آن در شهر است. همچنین این آثار در شرایط حضور یا عدم حضور سیستم های کلان حمل و نقل همگانی (نظیر مترو یا قطار شهری) در شهر متفاوت است. به طور کلی تغییر کاربری مسکونی به تجاری در نواحی مرکزی شهر منجر به افت شاخص های ترافیکی و در بافت های پیرامونی (دور از مرکز تجاری شهر) باعث بهبود شاخص‌های ترافیکی می‌شود. نتایج بدست آمده در سناریوهایی که در شرایط حضور سیستم های کلان حمل و نقل همگانی تعریف شده‌اند، بسیار پررنگ‌تر می‌باشند. باتوجه به اینکه سرمایه گذاران معمولاً تمایل دارند پروژه های تجاری خود را در مناطق شلوغ مرکز شهر اجرا نمایند، این مساله هزینه ای را از بابت افت شاخص های حمل و نقل و ترافیک به شهر تحمیل می‌نماید که در بخش پایانی مقاله هزینه مذکور براساس یکی از سناریوهای مطالعه شده برآورد شده است.

کلمات کلیدی