از پررنگ‏ترین و برجسته‏ترین تصاویر و ایماژهای مطرح در سروده‏های سرایندگان معاصر جهان و به‏ویژه در رویکرد شعرای معاصر ایران و عراق، نمود تندیس رنج‏ها و دردهای جوامع بشری و تلاش در راستای ارائه‏ی راهی برای گشایش و حلّ شایسته و بسامان مشکلات و مسائل رویاروی انسان معاصر است. در ادبیات معاصر ایران، سروده‏های بشکوه بانو پروین اعتصامی –که تصویرگر رنج ایرانیان در دوران سراسر سیاهی و ظلمت ستمشاهی است- از برجسته‏ترین الگوهای ارائه‏دهنده‏ی نمود رنج و درد در جامعه‏ی ایران می‏باشد و در کشور عراق نیز، سروده‏های شاعر انقلابی معاصر، معروف الرصافی از درد و رنج و نابسامانی و پریشان‏حالی توده‏ی مردم مستمند عراق در دوره‏ی حاکمیت عثمانی و پس از آن در دوران استعمار و نیز در هنگامه‏ی حاکمیت خودکامگان بر این کشور از ناب‏ترین و دل‏انگیزترین تندیس‏های ماندگار ترسیم رنج هم‏میهنان شاعر در دوره‏ی معاصر می‏باشد. نظر به کمبود جستارهای تطبیقی ترسیم‏گر رنج در دو ادب ایران و عراق در دوران معاصر، نگارنده بر آن است تا در این پژوهش با رویکردی تطبیقی بر بنیاد تئوری توصیفی-تاریخی مطرح در مکتب ادبیات تطبیقی فرانسه به خوانش و تحلیل برخی از برجسته‏ترین سروده‏های دو سراینده در این زمینه دست یازد. برآیند نهایی این خوانش تطبیقی، از یک‏سو نشانگر نمود حقیقی عواطف انسان‏دوستانه‏ی دو سراینده و برانگیختگی احساس مسئولیت و تعهد نسبت به رنجِ نه تنها هم‏میهنان خود بلکه نسبت به رنج نوع بشر در وجدان آگاه و ضمیر بیدار دو سراینده است و از سوی دیگر بهره‏گیری دو متن‏آفرین را در راستای تصویر روشن این رنج از روایتگری و داستان‏سرایی قصه‏ی بینوایان و مستمندان در ناخودآگاه ذهن بیان می‏دارد.

کلمات کلیدی