حکومت ایلخانان مغول در ایران درحالی که تاحد زیادی با الگوی ایرانی-اسلامیِ ساخت قدرت سازگاری یافته‌بود، در اواسط قرن هشتم هجری در اثر یک‌رشته عوامل داخلی سقوط کرد. پس از آن و تا ظهور تیمور و تجدید حاکمیت متمرکز در ایران، دوره‌ای شکل گرفت که به‌جهت ویژگی‌های سیاسی خاص خود با عناوینی چون «عصر فترت»، «عصر تجزیه سیاسی» و «عصر حکومت‌های محلی» از آن یاد می‌شود. مهم‌ترین ویژگی این دوره پدید آمدن یا ادامه حیات بیش از ده حکومت ‌مستقل محلی در گوشه‌وکنار ایران بود. به‌همین نسبت هر بخش از ایران نیز دارای ساختار قدرت و اداره امور خاص خود شد. از آنجا که وزارت یکی از ارکان مهم حکومت و عوامل تداوم و تحول فرهنگ و تمدن ایرانی در طول تاریخ و از جمله عصر تازه سپری‌‌شده ایلخانی بود، پرسش‌هایی از این دست پیش می‌آید که سرنوشت این نهاد در چنین شرایطی چه شد؟ جایگاه و میزان قدرت و نفوذ وزیران این عصر و مناسبات آنها با سایر ارکان قدرت چگونه بود؟ وزیران این عصر از نظر خاستگاه اجتماعی چه وضعیتی داشتند؟ آیا وزیران این دوره نیز با توجه به بی‌ثباتی سیاسی زمانه توانستند همچون گذشته نقش فرهنگی – تمدنی مهمی داشته باشند؟ این‌‌‌ها مهم‌ترین پرسش‌هایی هستند که مقاله حاضر درصدد پاسخ‌گویی به آنها است.

کلمات کلیدی