به¬منظور ارزیابی تأثیر کود نانو کلات روی و تلقیح با قارچ مایکوریزا بر گیاه گلرنگ (Carthamus tinctorius L.) در شرایط تنش خشکی، آزمایشی به¬صورت کرت¬های خرد شده بر پایه طرح بلوک¬های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه¬‌ای واقع در استان آذربایجان غربی، شهرستان نقده در سال زراعی 93-1392 اجرا شد. فاکتور اصلی شامل چهار سطح (آبیاری بعد از 60 ، 110 ،160 و 210 میلی¬متر تبخیر از تشتک کلاس A) و فاکتور فرعی شامل چهار سطح کودی (عدم مصرف کود، قارچ مایکوریزا (Glmus intraradices)، نانو کود روی و ترکیب قارچ مایکوریزا + نانو کود روی) بود. صفات مورد بررسی شامل تعداد طبق در بوته، تعداد دانه در طبق، وزن هزار دانه، عملکرد بیولوژیکی، عملکرد دانه، درصد روغن، قند¬های محلول و پرولین گلرنگ بود. نتایج نشان داد که با افزایش تنش خشکی عملکرد دانه و اجزای عملکرد (تعداد طبق در بوته، تعداد دانه در طبق و وزن هزار دانه) به¬طور معنی¬داری کاهش یافت، ولی کاربرد منابع کودی اثرات نامطلوب ناشی از تنش خشکی را تخفیف داد، به¬طوری¬که در تمام سطوح آبیاری مصرف جداگانه نانو کود، مایکوریزا و کاربرد تلفیقی مایکوریزا + نانو کود روی باعث افزایش صفات مورد بررسی گردید. بیشترین عملکرد دانه از تیمار آبیاری پس از 60 میلی¬متر تبخیر از تشتک تبخیر با کاربرد تلفیقی مایکوریزا + نانو کود (2588 کیلوگرم در هکتار) و کمترین مقدار آن از تیمار آبیاری پس از 210 میلی متر تبخیر از تشتک تبخیر در شرایط عدم مصرف کود (1836 کیلوگرم در هکتار) به¬دست آمد. اگرچه درصد روغن با افزایش تنش خشکی کاهش یافت، اما این کاهش با کاربرد تلفیقی مایکوریزا + نانو کود به¬میزان 3/12 درصد کمتر از شاهد (عدم مصرف کود) بود. با افزایش تنش خشکی و کاربرد نانو کود روی و مایکوریزا میزان قند¬های محلول و پرولین به¬طور معنی¬داری افزایش یافت. به¬طور کلی، نتایج این آزمایش نشان داد که تلقیح با مایکوریزا در شرایط کمبود آب، می¬تواند با افزایش سطح جذب ریشه، جذب آب و عناصر غذایی را توسط گیاه افزایش داده و سبب افزایش مقاومت گیاه در برابر کم¬آبی شود، از طرف دیگر با توجه به نقش عنصر روی در گیاه، وجود مقدار کافی از این عنصر در شرایط تنش کم¬آبی می¬تواند از طریق تنظیم سازگاری، موجب تخفیف اثرات تنش خشکی شود.

کلمات کلیدی