سازند تبخیری گچساران در شرق استان خوزستان رخنمون زیادی دارد و ژیپسهای آن به شدت انحلال یافته و کارستی شدهاند. در این پژوهش بر اساس بازدیدهای صحرایی، مطالعات آزمایشگاهی و نرم افزاری، نحوه تشکیل کارست در ژیپسها در مناطقی از شهرهای رامهرمز و میداوود، دشت رامهرمز و دشت میداوود-دالون مطالعه و مسائل زیست محیطی آن مورد بررسی قرار گرفته است. فراوانی ساختارها (درزهها، گسلها) و عملکرد آبهای سطحی و زیرزمینی از عواملی اصلی تشکیل کارست در منطقه محسوب میگردد. در نتیجه انحلال یافتن سنگهای ژیپسی، میزان TDS و میزان یونهای سولفات در آبهای سطحی و زیرزمینی افزایش یافته و موجب کاهش کیفیت آب شده است. برداشت بیش از حد آبهای زیرزمینی و کاهش سطح ایستابی، افزایش سرعت انحلال سنگهای ژیپسی را در پی داشته و فرونشست زمین و تشکیل فروچالهها را موجب گردیده است. در طول سالهای اخیر تعداد زیادی فروچاله بصورت ناگهانی و با ابعاد بزرگ در ژیپسهای منطقه تشکیل شده که خوشبختانه خسارتی در پی نداشتند. در نتیجه انحلال ژیپسها، میزان املاح و مقدار هدایت الکتریکی (EC) خاک در دشت رامهرمز افزایش یافته و گسترش زمینهای نامرغوب را در پی داشته است که محدودیت زمینهای زراعی را به دنبال دارد. در نتیجه فرایند انحلال مقاومت سنگها کاهش پیدا کرده و درز و شکستگی توسعه مییابند و معابر جهت عبور جریان آب باز میشوند. این موضوع، تشکیل شیبلغزهایی را به دنبال داشته که در مخزن سد جره فراوان بوده که عموماً از نوع واژگونی و لغزش میباشند.

کلمات کلیدی