بخش کشاورزی در اقتصاد کشور به لحاظ دارا بودن سهم بالا در تولید و اشتغال کشور و به لحاظ نقشی که در تأمین مواد غذایی مردم دارد، شایان توجه است. همچنین ارزش افزوده بخش کشاورزی دارای تأثیر چشمگیری بر ارزش افزوده دو بخش صنعت و خدمات است و این ارزش افزوده در میان شاخص‌های اقتصاد کلان، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. زیرا به ‌عنوان یکی از مهم‌ترین شاخص های عملکرد اقتصادی است که می تواند قدرت اقتصادی بخش‌های مختلف اقتصاد یک کشور را نمایان می سازد. بنابراین شناسایی عواملی که بیشترین تأثیرگذاری را در ارزش افزوده و در نتیجه رشد تولید داشته باشد، مهم است. ارزش افزوده بخش کشاورزی با توجه به ماهیتی که دارد، علاوه بر این که تحت تأثیر سیاستهای کلان اقتصادی قرار می گیرد متأثر از عوامل اقلیمی نیز می باشد. لذا هدف از این مطالعه، بررسی اثر تغییر عوامل اقتصادی و اقلیمی بر ارزش افزوده بخش کشاورزی در ایران است. برای این منظور از داده های فصلی1391-1370 و روش خودتوزیع با وقفه های گسترده -ARDL- استفاده شده است. نتایج آزمونARDL نشان داد که یک رابطه بلندمدت میان متغیرهای مدل وجود دارد؛ به-طوریکه در بلندمدت متغیرهای اقلیمی دما و بارش به ترتیب دارای اثرات منفی و مثبت معنی دار بر ارزش افزوده بخش کشاورزی هستند. همچنین نتایج نشان داد که متغیرهای اقتصادی نرخ ارز و تورم اثر معکوسی و متغیرهای سرمایه و نیروی کار اثر مستقیم بر افزایش ارزش افزوده بخش کشاورزی دارند. ضمناً با توجه به روندهای دما و بارش در سالهای گذشته در ایران که روندهای مطلوبی را نشان نمی دهند -روند افزایشی دما و روند کاهشی بارش - می توان گفت که تغییرات اقلیم اثرات قابل توجهی بر بخش کشاورزی ایران خواهد داشت. بنابراین پیشنهاد می شود با اجرای الگوهای کشت مناسب در هر منطقه، محدودیت ها و فشارهای ناشی از تغییرات اقلیمی را حداقل رسانده و یا حتی به یک فرصت در جهت کشاورزی پایدار تبدیل نمود.

کلمات کلیدی