تعیین نحوه و میزان تاثیرگذاری عوامل موثر بر عملکرد ارقام پنبه نقش به سزایی در ارزیابی عملکرد در شرایط تنش خشکی دارد. لذا این پژوهش به منظور تعیین عملکرد، اجزاء عملکرد، ضرایب همبستگی و اثرات مستقیم و غیر مستقیم اجزاء موثر بر عملکرد بر روی چهار رقم حساس و متحمل به خشکی پنبه انجام گرفت. ارقام پنبه به عنوان کرت های فرعی در سه سطح آب مصرفی به عنوان کرت های اصلی (آبیاری به میزان (I33%) 33%، (I66%) 66% و (I100%) 100% نیاز آبی) به صورت کرت های خرد شده، در قالب بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار در مزرعه ایستگاه تحقیقات کشاورزی کاشمر در سال 1390 مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج نشان داد تمامی اجزاء عملکرد پنبه (به جزء وزن غوزه) به طور معنی داری تحت تاثیر تنش خشکی قرار گرفتند. نتایج همچنین نشان داد ابقا تعداد بالاتر غوزه در بوته عامل اصلی اختلاف ارقام در رابطه با عملکرد وش می باشد. در شرایط تنش همبستگی بالا و معنی دار بین عملکرد وش با تعداد غوزه در بوته، عملکرد بیولوژیک و شاخص برداشت مشاهده شد. درصورتی که در شرایط آبیاری کامل این همبستگی تنها بین دو صفت ارتفاع بوته و عملکرد بیولوژیک دیده شد. نتایج تجزیه علیت با استفاده از ضرایب همبستگی ساده نشان داد که مهم ترین جزء موثر بر عملکرد در شرایط تنش خشکی و آبیاری کامل عملکرد بیولوژیک می باشد و اجزاء دیگری چون تعداد و وزن غوزه، درصد زود رسی و شاخص برداشت با تاثیر غیر مستقیم بر این جزء سبب افزایش عملکرد وش می شوند.

کلمات کلیدی