منطقه اکتشافی جنوب باختری سرخ کوه بخشی از کمربند ولکانیکی-پلوتونیکی در باختر بلوک لوت، جنوب باختری شهر بیرجند است. زمین‌شناسی منطقه متشکل از سنگ‌های آتشفشانی با ترکیب آندزیت و بازالت بوده که نفوذ توده‌های نفوذی در مراحل زمانی متفاوت با ترکیب هورنبلنددیوریت، هورنبلندمیکرودیوریت، هورنبلنددیوریت پورفیری، هورنبلندکوارتزدیوریت پورفیری و بیوتیت‌کوارتزمونزونیت در آنها موجب دگرسانی وسیع و کانی¬سازی شده است. در بخش¬های شمال باختری منطقه کانی‌سازی رگه‌ای با امتداد شمال‌باختری-جنوب¬خاوری در سنگ میزبان هورنبلند دیوریت پورفیری دیده می¬شود، که کانی¬سازی عمده آن شامل کوارتز، کالکوپیریت، پیریت و کانی¬های ثانویه آهن و مس است. این رگه، جوان‌ترین رخداد کانی‌سازی مرتبط با توده‌های نفوذی در بلوک لوت است (سن پس از میوسن). در مطالعه میانبارهای سیال اولیه در بلورهای کوارتز همزمان با کانی¬سازی، سه نوع میانبار سیال دو فازی با چگالی مختلف شناسایی گردید که دو نوع فراوان غنی از مایع دمای یکنواختی 270 و 330 درجه سانتی¬گراد را نشان می¬دهند. بر اساس ذوب آخرین قطعه یخ سیال نیز متوسط شوری این دو نوع میانبار سیال به ترتیب 15-12 درصد و 19-16 درصد وزنی نمک طعام است. سیالات همگن شده به گاز، دارای دمای یکنواختی و شوری کمی بیشتر هستند. با توجه به میزان دمای یکنواخت¬شدگی و شوری میانبارهای سیال و همچنین محاسبه چگالی و فشار این سیالات، عمق حدود 700 متر برای کانی¬سازی پیشنهاد می¬شود که معادل سطح فرسایش کنونی است. مطالعات ایزوتوپ¬های اکسیژن بر روی کوارتز در رگه کانی¬سازی نشان¬ می¬دهد که مقادیر δ18O کوارتز بین 66/8+ تا 09/13+ در هزار و δ18O سیال گرمابی در تعادل با کوارتز بر مبنای دما بین 06/3+ تا 59/7+ در هزار بوده که در محدوده آب¬های ماگمایی است. به طور کلی مطالعات میانبارهای سیال و ایزوتوپی نشانه مطابقت کانی¬سازی رگه¬ای جنوب باختری سرخ¬کوه با کانیسازی اپی¬ترمال است که با ماگمازایی توده نفوذی دیوریت در منطقه مرتبط است. محلول‌های ماگمایی منشأ یافته از توده دیوریتی در اثر تغییر در شرایط فیزیکوشیمیایی محلول و همچنین وقوع پدیده جوشش باعث نهشته شدن کانی¬ها در گسل¬ به صورت رگه شده¬اند.

کلمات کلیدی