یکی از مهمترین و پیچیده ترین تحوّلات اجتماعی جهان در نیم قرن اخیر توسعۀ شهرنشینی است. فرایند شهرنشینی در کشورهای در حال توسعۀ به طور کلّی و در ایران به طور اخص به دلایل خاص خود در فرایندی شتابان به کلان شهری و قطبی شدن منجر شده است. رشد شتابان شهرنشینی و ظهور کلان شهرها عواقب و پیامدهای متفاوتی را به دنبال داشته و با آسیب های شهری متعدّدی همراه شده است آسیب های ناشی از حوزه نفوذ شهر، ناهنجاری های طبیعی و جغرافیایی، ناهنجاری های تأسیساتی و خدماتی، آسیب های اجتماعی و جمعیتی، ناامنی های اقتصادی، آسیب¬های زیست محیطی و نارسائی¬های حمل و نقل در حوزه¬های شهری، از جمله پیامدهای شهرنشینی شتابان بشمار می رود. این پیامدها و عواقب چه در ایران و چه در سایر کشورهای جهان باعث شکل گیری کانون های بروز ناهنجاری و جرائم اجتماعی در شهرها شده و زمینه بروز ناامنی های متفاوت شهری را فراهم آورده است. در این بین کلان شهر تهران با توجه به نقش و جایگاهی که در کشور دارد زمینه های این ناهنجاری ها و آسیب ها را بطور بارزی در بطن خود دارا می¬باشد. جمعیت بسیار زیاد این شهر و تراکم بالای آن، موقعیت جغرافیایی آن که زمینه ماندگاری آلودگی ها را در آن بالا برده، تمرکز اقتصادی در این شهر، نابرابری های شدید اقتصادی بین قشرهای مختلف ساکن در آن و دیگر مسائل باعث شده است که زمینه های شکل گیری ناامنی در این شهر در عرصه های طبیعی، اقتصادی، فیزیکی و ... فراهم شود. در این راستا، مقاله حاضر بر آن شده است برای اولین بار با رویکردی جغرافیای سیاسی و طی مطالعاتی نظری و تحلیلی به بررسی عوامل موثر در امنیت شهر تهران بپردازد.

کلمات کلیدی