هدف مقالۀ حاضر آن است که با تمرکز بر سال‌ یازده هجری، خوانشی نو از جریان ردّه/ ارتداد به‌دست دهد و اثبات کند که متعلَّقِ اسلام اکثر عرب‌های ساکنِ جزیرةالعرب، ارادۀ خلیفۀ قریشی بوده است. نگارندگان، به‌دلیل برجستگی و بروز عنصر سیاست و قدرت در این پژوهش از دریچۀ گفتمانی به موضوع نگریسته و بر این اساس گفتمان قریش را در چارچوب نظری گفتمان لاکلائو و موف مورد بررسی و تحلیل قرار داده‌اند. خوانشی که در قالب این نظریه از تاریخ اسلام و در ارتباط با موضوع موردمناقشۀ ارتداد به‌دست آمد، ضمن نمایش مستند عاملیت و تعیین‌کنندگی سیاست در عرصۀ دیانت، در بازۀ زمانی یادشده، اثبات می‌کند که سوژه‌های گفتمان اسلامی (قریش) به‌معنای واقعیِ کلمه صرفاً تسلیم‌شده/ شونده بودند، نه مسلمان. آنچه این مدعا را تأیید می‌کند تعریف متغیر و پُرنوسان گفتمان حاکم از اسلام و مسلمانی است.

کلمات کلیدی