چرای شدید دام ممکن است بر رشد گیاه و بقای آن آسیب برساند. در مقابل بوته های مرتعی و قارچ های میکوریزا ممکن است رطوبت و مواد غذایی خاک را برای گیاهان همزیست خود فراهم کنند. در این پژوهش اثر همزمان چرا و تاج پوشش بوته ها بر روابط همزیستی بین میکوریزا و گیاه گندمی چند ساله Bromus kopetdaghensis در مراتع بهارکیش قوچان در تابستان 1392 بررسی شد. نمونه های گیاه و خاک (40 تکرار) از زیراشکوب دو گونه بوته ای گون Astragalus mesedensis و کلاه میرحسن Acantholimon erinaceum و فضای باز مجاور آن ها در سایت چرا و قرق برداشت شد. اثر قطع اندام هوایی بر میزان آلودگی در شرایط گلخانه نیز بررسی شد. برای رنگ آمیزی ریشه ها و بررسی در صد آلودگی به ترتیب از روش Phillips & Hayman و& Glovannetti Moss برای شمارش اسپور در محیط ریشه گیاهان از روش شیب ساکارز استفاده شد. میزان آلودگی و تعداد اسپور به طور معنی داری تحت شرایط چرای دام در مرتع 35 درصد و قطع دستی گیاهان 27 درصد کاهش یافت. تاج پوشش بوته های مرتعی در سایت چرای شدید اثری بر میزان آلودگی و تعداد اسپور نداشتند، در حالی که در سایت قرق بوته های مرتعی سبب کاهش معنی دار آلودگی به میزان 24 درصد و افزایش معنی دار تعداد اسپور به میزان 25 درصد شدند. چرای شدید دام اثر منفی بر میزان همزیستی دارد، در حالی که اثر تاج پوشش بوته ها پیچیده تر بوده و به شدت چرا و نوع گونه بوته ای بستگی دارد به طوری که در این پژوهش گیاه گون نسبت به کلاه میرحسن همزیستی بیشتری با میکوریزا داشت.

کلمات کلیدی