تربیت دینی یکی از مسائل مهم در قلمرو تربیت است و از آنجا که پژوهش‌های مختلف در جهت بررسی آسیب‌ها و چالش‌های تربیت دینی حاکی از آن است که بیشترین آسیب‌های تربیت دینی ناشی از رویکردهای حاکم بر آن است. لذا پژوهنده در جهت رفع چالش‌های مطرح در حوزه تربیت دینی رویکرد وظیفه‌گرا که در منابع دینی مورد تأکید بوده است به عنوان رویکرد مطلوب در تربیت دینی در نظر گرفته است. براین اساس پژوهش حاضر با هدف شناسایی، بحث و بررسی پیرامون تعریف‌های تکلیف و انواع آن از دیدگاه اندیشمندان و صاحب‌نظران حوزه دین انجام شد. مبحث تکلیف از دیرباز یکی از حوزه‌های مهم در دین بوده است؛ از این‌رو، در طی سالیان متمادی، پژوهشگران گوناگون به بحث و بررسی و مفهوم پردازی و ارائه تعریف در این زمینه پرداخته‌اند. مقاله حاضر در راستای آشنایی با مفاهیم و تعریف‌های متنوع تکلیف دینی، آنها را مورد بحث و بررسی قرار داده است. به منظور تحلیل ادبیات انجام شده از مطالعه اسناد کتابخانه‌ای از روش تحلیل اسنادی استفاده گردید. طبقه‌بندی و تحلیل انجام شده روی تعریف‌های ارائه شده نشان داد صاحب‌نظران قلمرو تعلیم و تربیت هریک به فراخور برداشت و ذهنیت‌های خود تعریف‌ها و توضیح‌هایی را ارائه داده‌اند که نوعی مفهوم تکلیف و تکلیف‌گرایی از آنها مستفاد می‌شود. طبق بررسی انجام شده مفاهیم «مشقت و دشواری»، «الزام والتزام»، «امر»، «اراده»، «اختلاف رتبه» و «قید ابتدائا» از بیشترین بسامد در تعاریف برخوردار بود. در بخش بعد انواع تکلیف به اعتقاد و عمل، نظری و عملی، عقلی و شرعی، الزامی و غیر الزامی، فردی و اجتماعی دسته‌بندی شد.

کلمات کلیدی