سابقه و هدف: شوری خاک یکی از مهمترین عوامل محدود کننده تولیدات گیاهی می¬باشد. خشکی فیزیولوژیکی ناشی از تنش شوری یکی از علل اصلی محدود کننده جذب آب از خاک است. علاوه بر این افزایش جذب نمک توسط گیاهان باعث اختلال در فرآیندهای سلولی و فیزیولوژیکی می¬شود. نعناع سبز (spicata L. Mentha) از خانواده نعناعیان می¬باشد. این گیاه در خاک¬های شنی اسیدی به خوبی رشد می¬کند و شرایط نوری متوسط و رطوبت بالای خاک را ترجیح می¬دهد. نعناع از منابع غنی ترکیبات پلی فنلی می¬باشند، بنابراین دارای خاصیت آنتی¬اکسیدانی می¬باشد. این آزمایش به منظور بررسی اثر شوری بر برخی فرآیندهای فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی گیاه نعناع سبز انجام شد. مواد و روش¬ها: این تحقیق در سال 1392 در دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد، به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا” تصادفی با 4 تکرار انجام شد. در این آزمایش اثر سمیت عناصر کلر و سدیم بر برخی شاخص¬های فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی نعناع سبز مورد بررسی قرار گرفت. تیمارهای آزمایش شامل 5 سطح شوری (صفر30، 60، 90 و 120 میلی¬مولار) کلرید سدیم و سه زمان نمونه¬برداری (90، 100 و110 روز پس از کاشت) بودند. صفات اندازه¬گیری شده شامل غلظت کلروفیل، محتوای نسبی آب برگ، نشت الکترولیت، پرولین، قندهای محلول، شاخص سبزینگی گیاه(SPAD) ، فعالیت آنتی¬اکسیدانتی، فنل کل و هدایت روزنه¬ای بودند. یافته¬ها: نتایج نشان داد که شوری و زمان نمونه¬برداری هر کدام به تنهایی اثر معنی¬داری بر محتوای نسبی آب برگ، کلروفیل a، کلروفیل b، کلروفیل کل، شاخص سبزینگی، فعالیت آنتی¬اکسیدانتی و نشت الکترولیت داشتند. شوری همچنین اثر معنی¬داری بر هدایت روزنه¬ای داشت، در حالیکه زمان نمونه¬برداری تأثیری بر این صفت نداشت. اثرات متقابل شوری و زمان نمونه¬برداری بر شاخص سبزینگی، پرولین و محتوای نسبی آب برگ معنی¬دار شد. بیشترین (72/106 درصد) و کمترین (38/65 درصد) محتوای نسبی آب برگ به ترتیب در تیمار شاهد و اولین زمان نمونه¬برداری و تیمار90 میلی¬مولار و سومین زمان نمونه¬برداری مشاهده شد. بیشترین (49/50 درصد) و کمترین (42/19درصد) نشت الکترولیت به ترتیب در تیمار 120 میلی¬مولار کلرید سدیم و شاهد به دست آمد. زمان نمونه¬برداری بر مقدار قند محلول، فنل کل و پرولین اثرمعنی¬داری داشت. با گذشت زمان محتوای نسبی آب برگ، پایداری غشاء، کلروفیل a، کلروفیل b و کلروفیل کل کاهش یافتند. نتیجه¬گیری: با توجه به نتایج به دست آمده افزایش سطوح شوری سبب کاهش محتوای نسبی آب برگ، کلروفیل و هدایت روزنه¬ای، افزایش نشت الکترولیت و فعالیت آنتی¬اکسیدانتی نعناع سبز گردید؛ ولی بر میزان پرولین، قند محلول و فنل کل تأثیری نداشت. به نظر می¬رسد که نعناع سبز گیاهی حساس به شوری است و شوری بیش از 30 میلی¬مولار کلرید سدیم را نمی¬تواند تحمل کند.

کلمات کلیدی