در فلور گیاهی کشور ایران با توجه به تنوع اقلیمی و جغرافیایی شامل هفت هزارو ۵۰۰ تا هشت هزار گونه گیاهی است که حدود ۲۰۰ گونه از این تعداد، جزو گیاهان دارویی شناخته شده است. بیشتر این گیاهان مانند زعفران و زیره در مقیاس وسیع تحت کشت قرار می گیرند، در حالی که برخی از آن ها از زیستگاه های طبیعی و توسط افراد خاص جمع آوری می شوند. با توجه به گرایش روز افزون جوامع امروزی به استفاده از داروهای طبیعی به جای ترکیبات شیمیایی و سنتزی، صنعت گیاهان دارویی می تواند نقش بارزی در اقتصاد روستاها داشته باشد. در حال حاضر حدود 30 درصد از جمعیت کشور را روستاییان تشکیل می¬دهند که نیمی از آنها زنان روستایی هستند. با توجه به نزدیکی روستاها به رویش¬گاه های طبیعی گیاهان دارویی، آشنایی زنان روستایی با ویژگیهای گیاهان، مناطق رویش و زمینه کاربرد آن ها می تواند علاوه بر ترویج طب سنتی و کاهش استفاده از داروهای شیمیایی و سنتزی، در درآمد خانوارهای روستایی می تواند تاثیر مثبت داشته باشد. از طرف دیگر، در مواردی جمع آوری مستقیم گونه¬های گیاهان و یا جمع آوری به شیوه نادرست، خطری برای تنوع زیستی محسوب می شود و گونه های بومی و کمیاب کشور را با خطر انقراض مواجه ساخته است. به عنوان مثال، ریشه¬کن کردن گیاهان یا جمع آوری گیاه در زمان رسیدگی بذرها ، امکان تجدید حیات و تکثیر طبیعی گیاهان را از بین برده و به تدریج منجر به نابودی این ذخایر ارزشمند ژنتیکی می شود. بنابراین دراین مقاله که به روش برداشت میدانی تهیه شده است به لزوم آموزش زنان روستایی در خصوص معرفی گیاهان دارویی مناطق اطراف، زمان برداشت، نحوه برداشت و نحوۀ تکثیر گیاهان دارویی پرکاربرد مثل باریچه و آویش از طریق برگزاری کارگاه و آموزش مستقیم حضوری تاکید شده است، زیرا فراوری وصادرات آنها ، سود بیشتری را عاید تولید کنندگان می¬کند. همچنین آموزش نحوۀ اهلی نمودن گیاهان در معرض تهدید از طریق کشت بذر و یا روش های رویشی، این خزانه های ژنتیکی ارزشمند را حفظ نموده و با راه اندازی صنایع خانگی و تبدیلی نظیر تولید عرقیات گیاهی در روستاها، در اشتغالزاریی و کسب درامد زنان روستایی موثر بوده و توسعه گردشگری را هم به دنبال خواهد داشت.

کلمات کلیدی