ایران با داشتن حدود 6/33 تریلیون متر مکعب گاز (18 درصد از کل ذخایر گاز جهان) اولین کشور دارنده ذخایر گازی در جهان است که با توجه به موقعیت خاص استراتژیک خود در منطقه خلیج فارس، می تواند در آینده نقش بسیار حیاتی در معادلات انرژی جهان ایفاء نماید. سیاست انتقال گاز از طریق ترکیه به اروپا، همکاری دو جانبه در بخش گاز با ارمنستان، واردات گاز از ترکمنستان و در نهایت انجام مذاکرات مربوط به خط لوله گاز صلح با پاکستان و هند (و احتمالا درآینده با چین) نمونه های روشن توسعه و رشد صنعت گاز ایران به شمار می رود. لذا در این راستا مطالعه دقیق و اولویت بندی بازارهای صادرات گاز طبیعی کشور، امری لازم و ضروری می باشد. این مطالعه با در نظر گرفتن دو وضعیت کوتاه مدت (تداوم روند جاری تحریم ها-وضع موجود) و بلند مدت (سناریوهای بدبینانه، واقع گرایانه و مطلوب) و بر اساس معیارهای 4 گانه شامل: ظرفیت واردات، محدودیت های فنی و محیطی- ژئوپلیتیک، اراده سیاسی همکاری گازی با ایران و هم چنین مقاومت در برابر فشارهای سیاسی خارجی، صورت گرفته است. با توجه به این واقعیت که در حال حاضر اقتصاد بعد امنیتی نیز یافته، توجه به مقوله اراده سیاسی در هرگونه رویکرد همگرایانه، ضروری تر از توجه صرف به عوامل اقتصادی است و این نکته در مطالعه پیش رو مدنظر قرار گرفته است. بر اساس نتایج این مطالعه، در وضعیت کوتاه مدت (تداوم روند جاری تحریم ها) و بر اساس معیارهای چهارگانه مذ کور، در مورد بازارهای صادراتی گاز طبیعی ایران، به ترتیب بازارهای ترکیه، پاکستان (مسیر شرقی)، چین و عراق- سوریه (مسیر غربی-پرشین پایپ) به عنوان اولویت های چهار گانه ی ایران تعیین می شوند. هم چنین در وضعیت بلند مدت، با در نظر گرفتن سه سناریو الف) حفظ وضعیت موجود و پیش بینی ورود منابع گازی نامتعارف، ب) توافق برای توقف و حداقل کاهش تدریجی تحریم ها و پیش بینی ورود منابع گازی نامتعارف وج) حذف سریع تحریم ها و موانع فنی(تولید ال ان جی) و پیش بینی ورود گسترده منابع گازی نامتعارف، چشم انداز اولویت های بلند مدت بازارهای گاز طبیعی ایران ترسیم می گردد.

کلمات کلیدی