درختان میوه هسته دار از خانواده Rosasea و جنس Prunus و گروه مهمی از میوه های مناطق معتدله و از جمله ایران را تشکیل می دهند. در ایران صادرات میوه های هسته دار با اهمیت می باشد و پتانسیل بالقوه ی بالایی برای اشتغال زایی دارد. در استان خراسان رضوی بخش کشاورزی از نظر سطح زیر کشت و تولید محصولات دائمی (باغی) به ترتیب با 5/7 % و 8/5 % کل کشور، رتبه سوم را دارد. باکتری(Xap) Xanthomonas arboricola pv. pruni عامل لکه برگی در درختان هسته دار می باشد. این بیماری اولین بار در سال 1903 از روی آلوی ژاپنی از شمال آمریکا شناسایی شد و در حال حاضر از تمام قاره ها گزارش شده است. در ایران نیز برای اولین بار، این بیماری از درختان هسته دار استان گیلان گزارش گردید. به علت وجود خسارت چشمگیر اقتصادی این بیماری در صورت شیوع، Xap به عنوان یک عامل قرنطینه ای توسط سازمان حفظ نباتات اتحادیه اروپا معرفی شده است. علاوه برآن وجود شرایط مساعد برای Xap و (Pss)Psuedomonas syringae pv. syringae از عوامل شانکر و لکه برگی درختان هسته دار و شباهت برخی علایم آنها با هم ، تشخیص دقیق عامل بیماری بر اساس علایم در یک منطقه را دشوار می سازد. به علت شیوع علائم لکه برگی در باغات هسته دار استان خراسان رضوی و احتمال وجود Xap علاوه بر باکتری Pss، در بهار سال 93 از بافتهای دارای علایم شانکر و لکه برگی درختان هسته دار این استان نمونه برداری شد. پس ازکشت نمونه های دارای علائم، جدایه هایی با کلنی های زرد، گرد، مخاطی و گنبدی شکل در محیط YDC انتخاب شدند. سپس جهت شناسایی مولکولی جدایه ها از واکنش زنجیره ای پلیمراز بر مبنای جفت پرایمر اختصاصی XapY17 F/R درسطح پتووار استفاده گردید. در تمامی جدایه ها یک محصول 943 جفت بازی که بیانگر وجود ناحیه حفاظت شده اختصاصی کد کننده پروتئین ناقل ABC در باکتری Xap است، ردیابی گردید. علاوه برآن تنوع ژنتیکی اندکی درون جدایه های این باکتری با استفاده از تکنیک rep-PCR بر مبنای پرایمرهای ERIC، BOX و REP بدست آمد. محدودیت جغرافیایی در نمونه برداری را می توان دلیلی بر وجود تنوع ژنتیکی پایین در جدایه های مورد بررسی دانست. با توجه به نتایج بدست آمده از این مطالعه، بکارگیری استراتژی های مختلف جهت کنترل هر دو باکتری Xap و Pss، به عنوان عوامل دخیل در بروز بیماری شانکر و لکه برگی باغات هسته دار استان خراسان رضوی حائز اهمیت می باشد.

کلمات کلیدی