در قرون اخیر بروز بحرانهای زیستمحیطی و فقدان ارتباط انسان با طبیعت، بحران روانی برای انسان معاصر به ویژه کودکان در پی داشته است. شواهد نشان میدهد که نهادینه سازی روش زندگی مبتنی بر همزیستی با طبیعت از دوران کودکی و ترویج آن سهم عمدهای در کنترل و جبران بحرانهای پیش آمده دارد. تجربۀ بیواسطۀ طبیعت در دوران کودکی بر رشد و عملکرد شناختی، عاطفی، جسمانی و اجتماعی مؤثر بوده و تداوم این تجارب منجر به برقراری پیوند عاطفی میان کودک و طبیعت و توسعۀ ارزشهای زیستمحیطی وی خواهد شد. در این میان طراحی معماری، معماری منظر، برنامه ریزی و طراحی شهری بر پایۀ ضرورت حفظ، بازگرداندن و افزایش تجربۀ بیواسطۀ طبیعت در محیطهای کالبدی شهرها نقش ویژهای در تحقق این مهم دارند. پژوهش حاضر با تکیه بر رویکرد تعامل انسان و طبیعت به بررسی ویژگیهای طراحی محیط با رویکرد بایوفیلیک)حیات دوستی( و تأکید بر رشد کودک میپردازد. هدف از این پژوهش دستیابی به ویژگیهای طراحی معماری محیطهای مبتنی بر تعامل کودک و طبیعت است. بدین منظور نخست رویکرد طراحی بایوفیلیک به دلیل برقراری پیوند میان کودک و طبیعت و تأمین نیازهای رشدی وی انتخاب و به مرور دیدگاههای صاحبنظران آن پرداخته شد. ویژگیهای مطرح در پنج نظریه و روابط میان آنها مورد تحلیل واقع شد و طبقهبندی جدیدی مطابق با میزان اهمیت و تأکید نظریهپردازان ارائه شد. روش پژوهش بر مطالعات کتابخانهای و با روش تحلیل محتوی استوار است. نتایج پژوهش نشان میدهد 9 ویژگی اعم از ) 1 ( تنوع حسی، ) 2 ( دسترسی مستقیم به طبیعت، ) 3 ( تداعی طبیعت، ) 4 ( مصالح طبیعی، ) 5 ( ارتباط بصری با طبیعت، ) 6 ( تبدیلپذیری )قابلیت تغییر و جابهجایی(، ) 7 ( ابهام و پیچیدگی، ) 8 ( چشمانداز و پناه، و ) 9 ( ارتباط اکولوژیکی با مکان در طراحی دارای مرتبۀ » تبدیلپذیری « و » تنوع حسی « محیطهای تعاملی کودک و طبیعت با رویکرد بایوفیلیک تأثیرگذارند. میان این عوامل ویژگیهای بالای اهمیت هستند.

کلمات کلیدی