تخمین روزانه بارش در ایستگاه ­ها یا نقاط خاص یک ناحیه نیاز اساسی برای پژوهش­های آب و هواشناسی است. فاصله، تنها وزن روش کلاسیک درونیابی فاصله­معکوس (IDW) است. اضافه کردن وزن ارتفاع به­آن منجر به­روش اصلاحی MIDW می­شود. چیدمان دو وزن فوق به­دو صورت قابل انجام است. هدف این مقاله بررسی تاثیر دو چیدمان وزن­های ارتفاع و فاصله در MIDW و باتلفیق عملگرهای فازی (بیشینه، کمینه، جمع، ضرب و مجذورمربعات) و الگوریتم­ژنتیک است (GMIDW-F). عملگرهای فازی برای یکپارچه­سازی و الگوریتم ژنتیک برای بهینه­سازی وزن­ها است. تحلیل­ها روی 215 بارش­روزانه مربوط ­به 49 ایستگاه باران­سنج حوضه­آبریز دشت مشهد واسنجی شد. خطای درونیابی بارش­روزانه باGMIDW-F به­صورت منطقه­ای تحلیل شد. عملگرکمینه بهترین (سهم 57%) و سپس ضرب (سهم 31%) در بهینه­سازی دارد. سهم سه عملگر دیگر بیشینه(7%)، جمع (4%) و مجذورمربعات (1%) است. تابعGMIDW-F بهینه 66% از موارد با چیدمان معکوس ارتفاع و فاصله و 34% از موارد با نسبت ارتفاع به فاصله حاصل شد. به­منظور رفتارشناسی بارش، اطلاعات براساس شدت بارش رده­بندی شد (حداقل یک بارش بین 10-5، 20-10 ، ... و بیش از 50 میلی متر تفکیک شد) و مشخص شد که رده­بندی تاثیری در انتخاب عملگرهای فازی ندارد. تعداد حالت­هائی که تاثیر فاصله صفر باشد، یک مورد و 17مورد تاثیر ارتفاع صفر بود. لذا وجود حداقل یک­کدام از آنها در معادله ضرورت دارد. استفاده از چیدمان­ها و عملگرهای مختلف فازی امکان رسیدن به پاسخ بهتررا فراهم می­کند. پهنه­بندی بارش (22/1/1388) با دو روش GMIDW-F و IDW مقایسه نموداری شد. آماره­ی خطا (RSAE) به­ترتیب 213 و 252 میلی­متراست. روش IDW بارش صفر را حداقل 7 میلی­متر (فرا برآورد) و در یک نوار افقی برآورد کرد. حداقل برآورد روش GMIDW-F؛ 5/1 میلی­متر و نقاط اطراف نیمساز ناحیه اول قرار گرفتند که برآورد بهتری توسط این روش است. پهنه­بندی روش GMIDW-F نیز رفتار مناسب­تری ارائه کرد.

کلمات کلیدی