امنیت پایدار، پارادایم نسبتاً جدیدی است که بر تمامی ابعاد و شاخص های امنیت توجه داشته و بر پوشش عادلانه فضایی و اجتماعی امنیت و نقش محوری مردم در استقرار امنیت تأکید دارد. مناطق مرزی اکثر کشورها، به دلیل برخی ویژگی‌ها و شاخص‌ها چون دوری از مرکز جغرافیایی و کانون قدرت اقتصادی و سیاسی، انزوای کارکردی، دوگانگی سیستمی، ویژگی‌های خاص اجتماعی-فرهنگی ازنظر شاخص‌های توسعه و رفاه در وضعیت نامطلوبی بسر می‌برند و با چالش‌های امنیتی متعددی روبرو هستند.از طرفی مناطق مرزی خط مقدم مقابله با ورود هرگونه تهدید محسوب می شوند و از اینرو استقرار امنیت پایدار در این مناطق، هم منجر به ایجاد فضای امن و توسعه یافته در این مناطق می گردد و هم مناطق داخل کشور را از تهدیدات خارجی حفظ می کند. این پژوهش با روش توصیفی-تحلیلی و با استناد به منابع معتبر کتابخانه‌ای درصدد بررسی این مسئله است که ویژگی‌ها و شاخص‌های مناطق مرزی چه نقش و جایگاهی در استقرار امنیت پایدار در این مناطق دارند. نتایج پژوهش نشان می‌دهد، استقرار امنیت پایدار در این مناطق مستلزم توجه به ویژگی‌ها و بسترهای خاص محلی و منطقه‌ای است. به عبارت دقیق‌تر، برخی ویژگی‌ها و شاخص‌های مناطق مرزی جنوب شرق، چون شرایط زیستی نامساعد، ترکیب و توزیع خاص جمعیت مرزنشین و ویژگی‌های خاص اجتماعی-فرهنگی آنان، انزوای جغرافیایی و کارکردی، محرومیت و توسعه‌نیافتگی از یکسو و مجاورت با کشورهای با حاکمیت ضعیف پاکستان و افغانستان، مداخله قدرت‌های منطقه‌ای و فرا منطقه‌ای از سوی دیگر، فضای نا امن و پرتنشی را در این منطقه ایجاد کرده است و ازاینرو هر گونه برنامه‌ریزی برای استقرار امنیت پایدار، مستلزم توجه به نقش و جایگاه این ویژگی‌ها و شاخص‌ها است

کلمات کلیدی