از مفاهیم «سلطه کاریزماتیک» (مشتق از کاریزما) و «سلطه فرّه‌مندانه»(مشتق از فرّه) در جامعه‌شناسی به‌طور عام، و جامعه‌شناسی سیاسی به‌طور خاص، برداشت‌های گوناگون و بعضاً متناقضی صورت گرفته است. برخی از محققان و مترجمان در آثار تألیفی یا ترجمه‌ای خود بر حسب عادت‌، این دو مفهوم را مترادف با یکدیگر به کار برده‌اند. این در حالی است که تفاوت‌های بنیادینی بین این دو مفهوم وجود دارد. در این مقاله سعی شده است با اتکا به اقسام سه‌گانۀ سلطه در آراء وبر، حدود و ثغور این دو مفهوم مشخص شود. برای نیل به این هدف، وجوه اساسی سه نوع سلطه وبری و همچنین سلطه فرّه‌مندانه - که در این مقاله در عرض اقسام سه‌گانۀ سلطۀ وبری طرح شده است - با یکدیگر مقایسه می‌شوند تا شباهت‌ها و تفاوت‌های موجود بین آنها مشخص گردد و در نتیجه جایگاه سلطه فرّه‌مندانه در منظومه فکری وبر روشن شود. در این مقاله از روش تحلیلی و مقایسه کیفی استفاده شده است. با توجه به اینکه مفهوم سلطه و صُور مختلف آن، با دستگاه‌هاى معرفتى متفاوتى مورد بررسى و فهم قرار مى‌گیرد، نیل به فهمى جامع از این مفهوم، و به‌طور مشخص مقایسه انواع سلطه وبری با مفهوم سلطه فرّه‌مندانه، مستلزم ورود به حوزه‌هاى جامعه‌شناختى و علوم سیاسى و حتى حوزه‌هاى کیفى‌ترى چون تاریخ و ادبیات است. در این مقاله سعى شده است تا ماهیت بین‌رشته‌اى این مفهوم مطمح نظر قرار گیرد و به همین دلیل کلیه حوزه‌هاى مذکور، در حد وسع و حدود مسئلة مقاله، مرور شوند. نتایج این جستار نشان می‌دهد که سلطه فرّه‌مندانه علی‌رغم داشتن برخی شباهت‌های ظاهری با سلطۀ کاریزماتیک، تفاوت‌های بنیادینی با این نوع سلطه دارد. این تفاوت‌ها ناشی از وجه سنتی این سلطه است. به‌طوری که می‌توان ادعا کرد که سلطۀ فرّه‌مندانه شکلی از سلطۀ سنتی است که به دلایل ساختاری ابعادی از سلطۀ کاریزماتیک را نیز دارا است.

کلمات کلیدی