هدف تحقیق، طراحی مدل شایستگی های پژوهشیِ مورد نیاز و متناسب با دوره دوم ابتدایی است. روش تحقیق از نوع توصیفی-پیمایشی است. جامعه آماری شامل اسناد بالادستی نظام آموزشی، نظرات متخصصان و نتایج برخی پژوهش های داخلی و خارجی است که با روش نمونه گیری هدفمند، سند برنامه درسی ملّی و پژوهش هایی که تمرکز بیشتری بر معرفی شایستگی های پژوهشی داشتند، انتخاب شدند. برای طراحی مدل شایستگی، از رویکرد طراحی(ایجاد یک مدل از پایه) در پنج مرحله استفاده شد. ابتدا، 48 شایستگی پژوهشی از نظر 30 صاحبنظر برجسته شناسایی و فراوانی هر کدام محاسبه شد. در مرحله دوم، فهرست اولیه شایستگی های پژوهشی تنظیم شد. در مرحله سوم، دو مرحله مصاحبه نیمه سازمان یافته با 6 متخصص علوم تربیتی و روان شناسی انجام و شایستگی ها به دو دسته عام و خاص تقسیم شدند و در مصاحبه دوم، متخصصین با توجه به ویژگی های رشدی دانش آموزان دوره دوم ابتدایی، شایستگی های پژوهشی متناسب با این دوره را تعیین نمودند. در مرحله چهارم، این شایستگی ها، در قالب پرسشنامه پنج سطحی لیکرت تنظیم و برای اعتباریابی در اختیار 5 متخصص قرار گرفت. جهت تجزیه و تحلیل داده های پرسشنامه، از شاخص هایی مانند میانگین، انحراف معیار و آزمون t تک گروهی استفاده شد. در مرحله آخر، مدل مفروض شایستگی های پژوهشی متناسب با دوره دوم ابتدایی ترسیم شد. نتایج تحقیق نشان داد که شایستگی های پژوهشی مورد نیاز و متناسب با دوره دوم ابتدایی را می توان در 5 خوشه شایستگی های خاص با 14 زیر خوشه و 11 شایستگی عام پژوهشی قرار داد. این مدل نظری می تواند در ارزیابی برنامه های درسی قصد شده دوره دوم ابتدایی از جهت میزان توجه به شایستگی های شناسایی شده، مورد استفاده قرار گیرد. این مدل ترسیم کننده وضعیت مطلوب برای برنامه های درسی این دوره است و فاصله وضع موجود با آن به عنوان نیازسنجی برای اصلاح برنامه های درسی است.

کلمات کلیدی