بشر در طول قرنهای متمادی روشهای مختلفی را جهت کنترل آفاتی که تامین غذا، محصولات زراعی و سلامتی آنها را به مخاطره می اندازد، بکار برده است ولی امروزه با توجه به نیاز روز افزون به تولیدات کشاورزی و مواد غذایی به علت رشد بی رویه جمعیت، کاربرد سموم و انجام مبارزه شیمیایی، نقش اصلی را در حفاظت گیاهان مورد کشت از گزند عوامل مخرب، ایفا می کند به طوریکه این روش به مراتب بیش از سایر روشهای مبارزه مورد استفاده قرار گرفته و اغلب به علت عدم آشنایی کافی مصرف کنندگان سموم شیمیایی از اصول صحیح مبارزه، این کار بطور ناقص و یا بی رویه صورت می گیرد، در نتیجه علاوه بر عدم حصول نتیجه مطلوب در دراز مدت موجب بهم خوردن تعادل طبیعی شده و اثرات زیانباری در محیط زیست و همچنین سلامت کشاورزان و افراد جامعه برجای می گذارد. باید اذعان نمود که هیچ ماده آفت کش کاملاً مطمئن و بی خطر برای سلامت و زندگی انسانها وجود ندارد با این حال درصورت استفاده ؛ بجا و رعایت اصول بهداشتی میتوان خطرات تهدید کننده ناشی از کاربرد آفت کش ها بر سلامت انسانها را، کاهش داد )ادورادز 1980 ادواردز 1983 ؛ ادواردز 1986 ؛ سازمان بهداشت جهانی 1990 ؛ سازمان بهداشت جهانی 1993 (. آفت کش هر عامل فیزیکی، شیمیایی یا بیولوژیکی است که بتواند یک آفت گیاهی یا جانوری را از بین ببرد. واژه آفت، شامل حیوانات، گیاهان یا میکروارگانیزم های مخرب یا 27 هزار تن / 15 هزار تن و در سال 1380 مقدار فروش سموم به 2 / مشکل آفرین میشود. درسال 1375 جمع فروش سموم کشاورزی 8 رسیده است. به این ترتیب میتوان گفت در طول نیم قرن گذشته نزدیک به یک میلیون تن سم به محیط زیست کشور ما وارد شده است )سالنامه آماری ایران 1380 (. همچنین، سالانه در حدود سه میلیون نفر با آفت کش های ارگانوفسفره در جهان مسموم می شوند و بیش از 200 هزار نفر از آنها جان خود را از دست میدهند ) اسلوتکین و سیلدر 2008 (. معمولا بقایای سموم موجود درعلوفه و خوراک پس از مصرف دام، از سیستمهای مختلف بدن دام عبور کرده و در اغلب بافتهای بدن حیوان و همچنین، در شیر و چربی بدن و نیز در مدفوع و خون ظاهر میشوند )سازمان بهداشت جهانی 1990 (. آفت سرخرطومی از جمله آفت هایی است که همه ساله خسارت های فراوانی را به کشاورزان وارد میکند این آفت، معمولا در چین اول و دوم یونجه ظاهر و باعث ایجاد سوراخهایی در برگ های یونجه می شود، به طوریکه کیفیت یونجه تا حد زیادی کاهش می یابد. استفاده بی رویه و ناآگاهانه از سموم در دفع این آفت یونجه، اغلب باعث میشود که بقایای سموم به فرآورده های دامی وارد و در نهایت سلامت دام و فرآورده های دامی و در نهایت افراد جامعه را به خطر بیندازد. فوزالون و دیازینون دو سم رایج از گروه ارگانوفسفره ها بوده که برای کنترل آفات کشاورزی در اکثر مناطق ایران بکار برده میشوند. با توجه به اهمیت سلامت و بهداشت عمومی و ضررهای اقتصادی احتمالی بخش دامپروری، پیدا کردن و کنترل انتقال سموم از طریق خوراک به حیوان و دام به لحاظ اقتصادی و سلامت جامعه، از اهمیت ویژه ای برخوردار است. وارد و همکاران ) 1972 (، مطالعه ای درخصوص تعیین میزان بقایای ناشی از مصرف دیازینون درگندم درتگزاس امریکا انجام دادند به طوریکه آنها یک کاهش تدریجی را 0/ 0 کیلوگرم دز موثر فوزالون در هر هکتار و همچنین، 28 / در مقدار بقایای دیازینون موجود در برگها بعد از کاربرد سم به مقدار 56 کیلوگرم دز موثر دیازینون در هر هکتار مشاهده کردند، به طوریکه از این مقدار دز سمپاشی شده، میزان بقایای سموم بعد از گذشت 0میلی گرم در هرکیلوگرم بود. نتایج بسیاری از محققین حاکی از / 0میلی گرم در هر کیلوگرم و 16 / 28 روز از سمپاشی، به ترتیب 31 ) آنست که بقایای سموم بعد از سمپاشی می تواند تا مدت ها در محیط زیست و حتی نمونه گیاهی وجود داشته باشد )طالبی 2006 بنابراین با توجه به اثرات مخرب آفت کش های ارگانوفسفره بر محیط زیست و سلامت دام و نیز انسان، این آزمایش با هدف اندازه گیری مقدار بقایا و روند تجزیه شدن دو آفت کش ارگانوفسفره فوزالون و دیازینون پس از کاربرد در سطح مزرعه یونجه انجام شد.

کلمات کلیدی