این پژوهش با هدف بررسی اثر کاربرد نسبت های مختلف Na/K محلول خاک با استفاده از شاخص نسبت کاتیونی پایداری ساختمانی خاک (CROSS) بر روی رس قابل پراکنش، مقاومت کششی خاکدانه و تردی خاک انجام شد. برای اعمال غلظت های مختلف پتاسیم به خاک، شش تیمار با شوری یکسان3 دسی زیمنس بر متر به ترتیب از تیمار 1 تا 6 شامل پتاسیم با غلظت صفر تا 2/27 میلی اکی والان به لیتر و شش تیمار دیگر نیز با شوری یکسان6 دسی زیمنس بر متر شامل پتاسیم با غلظت صفر تا 4/54 میلی اکی والان به لیتر تهیه و به خاک اضافه شدند. تردی خاک به دو روش ضریب تغییرات (F1) و رتبه بندی (F2) محاسبه و مقایسه گردید. نتایج نشان داد که با افزایش غلظت پتاسیم نسبت به سدیم در تیمارها افزایش در پراکنش رس ها رخ داد. نتایج آزمون مقاومت کششی خاکدانه ها نشان داد که در تیمارهای با شوری 3، با افزایش غلظت پتاسیم وافزایش SAR، مقدار مقاومت کاهش یافت، بیشترین مقدار آن (142 کیلوپاسکال) مربوط به تیمار 1 با 7/25 =CROSS و 9/22 =SAR و کمترین مقدار (87 کیلوپاسکال) در تیمار 5 با 8/14 = CROSS و 99/0 =SAR بود. اما در تیمارهای با شوری 6، چنین روندی مشاهده نشد و مقادیر مقاومت کششی تقریباً در همه تیمارها مشابه بودند نتایج نشان داد در تیمارهای با شوری 3، تردی خاک با افزایش رس قابل پراکنش، افزایش یافت (F1 و F2). مقایسه نتایج مقادیر مقاومت کششی و تردی خاک مشخص نمود که در خاک مورد نظر، F1 پارامتر مناسبی برای بیان تردی خاک نبوده و در مقابل، F2 توانست هماهنگی بین نتایج مقاومت و تردی (در تیمارهای با شوری 3) را به خوبی نشان دهد. در تیمارهای با شوری 6 احتمالاً به دلیل غلیظ تر شدن محلول خاک، اثر رس پراکنش یافته بر مقادیر مقاومت کششی و تردی به وضوح نمایان نشد.

کلمات کلیدی