نیاز به دستگاه حکومتی و نظم اجتماعی در همة دوران‌های تاریخی سبب شده است که هیچ‌گاه جوامع، فاقد نهاد «حکومت» و دستگاه رهبری و مدیریت سیاسی نباشند. از سوی دیگر، یکی از عواملی که می‌تواند به استمرار حاکمیت سیاسی به خوبی کمک کند استقرار یک نظام حکم‌رانی مطلوب است. دین اسلام نیز در حوزة قدرت سیاسی و حکم‌رانی، اصول، چارچوب‌ها و خط‌مشی‌هایی را مطرح ساخته است که مدیران و نخبگان سیاسی باید بر اساس این اصول و چارچوب‌ها گام بردارند. هدف این مقاله بررسی نوع رهبری و حکم‌رانی حضرت علی علیه السلام به‌عنوان نمونه‌ای از الگوی کامل «حکم‌رانی خوب» است. برای رسیدن به این هدف، پس از ذکر شاخص‌های حکم‌رانی خوب، این اصول در سیرة حکومتی امام علی علیه السلام بررسی شده است. علت انتخاب الگوی حکومت حضرت علی علیه السلام از آن روست که علی‌رغم شرایط سیاسی دشوار و پریشانی که خلافت امام علی علیه السلام (35 ـ40ق) با آن مواجه بود، ایشان مفهوم روشن و صریحی از «حکومت» ارائه داده و دربارة اصول حکم‌رانی خوب نکات ارزشمندی مطرح ساخته که برای هر حاکم و هر زمانی معتبر است. اگر با دقت به فرمان‌ها، بخش‌نامه‌های دولتی، خطبه‌ها و سفارش‌های آن حضرت به کارگزاران حکومتی بنگریم، درخواهیم یافت که هدف ایشان تنها تحقق یک حکومت نبوده، بلکه ایشان استقرار یک نظام سیاسی مطلوب در چارچوب اصول اسلام برای تحقق یک جامعة مطلوب را در نظر داشته است؛ زیرا حکومت مطلوب چارچوبی است که در آن «بهترین زندگی» شکل می‌گیرد.

کلمات کلیدی