منطقه اکتشافی زبرکوه در جنوب غربی شهرستان بردسکن در محدوده استان خراسان جنوبی و در شمال شرقی ایران واقع شده است. واحدهای سنگی منطقه عمدتا شامل سنگهای کربناته دگرگون شده سازندهای ریزو و سلطانیه است که توده¬های سینوگرانیتی و سینودیوریتی در آنها نفوذ نموده¬اند. براساس شواهد صحرایی و آزمایشگاهی مانند کنترل ساختاری زون اصلی کانه¬دار، تشکیل جانشینی متاسوماتیزم با مشخصه کانیهای آبدار حرارت پایین و همراهی مگنتیت و پیریت با کلریت، اپیدوت، کلسیت و کوارتز، کانی¬سازی آهن منطقه از نوع اسکارن حرارت پایین است. احتمالا توده نفوذی جوانتر دیگری در عمق منشاء کانی¬سازی آهن منطقه است. محلول گرمابی کانه¬دار از طریق گسل و یا مرز توده نفوذی و سنگ کربناته به بالا راه پیدا کرده و منجر به تشکیل کانسنگ شده است. عیار آهن بین 54 تا 65 درصد بوده و مقدار سولفور تا بیش از 3 درصد می¬رسد. شیمی کانی مگنتیت و مقادیر Ti، V، Al، Mn، Ni و Cr نیز مشابه ذخایر اسکارن است. توده بیوتیت سینودیوریت میزبان، دارای بافت هیپیدیومورف گرانولار بوده و عمدتا شامل کانیهای پلاژیوکلاز، آلکالی فلدسپار، بیوتیت و آپاتیت است. این توده از نوع آلکالن سری پتاسیم است که در موقعیت درون صفحه¬ای تشکیل شده است. غنی¬شدگی شدید عناصر LREE، عناصر LILE مانند Rb، Cs، Ba و K، عناصر HFSE مانند Nb، Zr، Ti و عنصر P از ویژگیهای این ماگماست. ماگمای مادر این توده از ذوب بخشی درجات پایین گارنت لرزولیت گوشته آستنوسفری تا مرز آستنوسفر- لیتوسفر منشاء گرفته است.

کلمات کلیدی