گردو از گونه های مهم درختان سخت چوب و خشکباری در جهان است. میوه و چوب این گیاه در صنعت ارزش فوق العاده ای دارد. یکی از مهمترین عوامل کاهش کمیت و کیفیت گردو، بیمارگرهای باکتریایی و از جمله باکتری Xanthomonas arboricola pv. juglandis می باشد که در صورت وجود شرایط مناسب توسعه بیماری، خسارت شدیدی را در مناطق کشت گردو ایجاد می نماید. در ایران بیماری سوختگی باکتریایی گردو، اولین بار در سال 1327 توسط اسفندیاری از شمال کشور و در سالهای بعد به طور وسیع از استانهای شمالی، مرکزی و غربی کشور گزارش شده است. علائم بیماری شامل لکه های نکروزه زوایهای در برگها، لکه ها لکههای تیره فرورفته در میوه که بتدریج به مغز گردو سرایت می کند و شانکر در بخش های انتهایی شاخه می باشد. با توجه به اهمیت بیماری در گردوکاریهای استان خراسان رضوی، مطالعه حاضر با هدف جداسازی باکتری عامل بیماری و تایید فنوتیپی، مولکولی و بیماریزایی جدایه های زانتوموناس گردو انجام گرفته است. در بازدیدهای بعمل آمده در سال 1393 از باغات گردو، نمونه هایی دارای علائم از مناطق مختلف جمع آوری گردیدند. جداسازی روی محیط عصاره مخمر-دکستروز-کربنات کلسیم (YDC) انجام گرفت. سنجش بیماریزایی جدایه ها بر روی میوه های نارس گردو و مایه زنی سوسپانسیون باکتری به بخش مزوکارپ بافت انجام پذیرفت. آزمونهای بیوشیمایی، فیزیولوژیکی و بررسی رنگدانه زانتومونادین طبق روشهای متعارف انجام گردید. تایید مولکولی جدایه ها با استفاده از واکنش زنجیره ای پلیمراز به کمک آغازگرهای اختصاصی گونه صورت پذیرفت. از کشت نمونه های دارای علایم لکه برگی و سیاه شدگی میوه روی محیط YDC، کلنی های زرد رنگ، لعاب دار و محدب به دست آمد. نتایج تست بیماری زایی بعد از گذشت 15- 10 روز مورد ارزیابی قرارگرفت و در محل تلقیح به صورت نواحی نکروزه مشاهده گردید. در تیمار آب مقطر استریل علائم خاصی مشاهده نگردید. جدایه های بیماریزا مورد بررسی در آزمون های فنوتیپی، گرم منفی، کاتالاز مثبت می باشند. همچنین قادر به تولید H2Sاز اسید آمینه سیستئین و استفاده از سلوبیوز هستند. واکنش تمام جدایه ها به آزمونهای هیدرولیز آسکولین، ذوب ژلاتین، تولید لوان و رشد محیط حاوی نمک طعام 5% مثبت است و نیز در محیط دارای تترازولیوم کلراید 0.1 % قابلیت رشد نداشتند. ارزیابی رنگدانه زانتومونادین برای جدایه ها حاکی از حداکثر جذب در طول موج 450 نانومتر را دارد. جدایه های مورد مطالعه همچنین با آغازگرهای اختصاصی تولید باند 402 جفت بازی را نمودند که نشان دهنده تایید مولکولی جدایه ها در سطح گونه است. با توجه به سنجش آزمونهای بیوشیمیایی و فیزیولوژیک، بیماریزا بودن جدایه ها در شرایط آمایشگاهی و آزمون PCR اختصاصی، جدایه های بدست آمده از گردو های خراسان رضوی به عنوان Xanthomonas arboricola pv. juglandis شناسایی می شوند.

کلمات کلیدی