چوبک یک جنس ایرانو-تورانی است که دارای 80-90 گونه در دنیا بوده و از سوریه تا غرب چین پراکنش دارد. این جنس در ایران دارای پنج بخشه است که گونه های مختلف آنها در مناطق استپی و کوهستانی کشور رویش دارند. در مطالعات اخیر در تیره میخکیان، از صفات ریخت شناسی بذر به طور کارآمد و مؤثری در رده بندی های این گروه استفاده شده است. هدف مطالعه حاضر ارزیابی کارایی صفات ریخت شناسی بذر در جنس چوبک بود. صفات ریخت شناسی و ریز ریخت شناسی بذر در 19 گونه مختلف متعلق به چهار بخشه از چوبک های ایران (بخشه های Acanthophyllum، Macrostegia، Oligosperma و Pleiosperma) با استفاده از میکروسکوپ نوری و میکروسکوپ الکترونی نگاره مورد مطالعه قرار گرفت. رایج ترین شکل بذر در نمونه های مطالعه شده شکل مستطیلی بود. مطالعه ریز-ریخت شناسی تزیینات سطح بذر دو الگوی اصلی (reticulate وreticulate-papillate) را در جنس چوبک نشان داد. تنوع مشاهده شده در شکل بذر، شکل سلول های سطح پوسته بذر، حاشیه سلول های سطح پوسته بذر و دیواره های anticlinal سلول های سطح پوسته بذر اطلاعات مفیدی را برای جدا کردن بخشه ها در گونه های مطالعه شده فراهم می کند. شکل و حاشیه سلول های سطح پوسته بذر در درون بخشه های Acanthophyllum، Macrostegia و Pleiosperma مشابه و یکنواخت است، اما شکل و حاشیه سلول های سطح پوسته بذر گونه های بخشه Oligosperma غیریکنواخت و متنوع است.

کلمات کلیدی