شناخت ویژگی‌های استخوان شناسی ماهیان به ویژه ساختار سر، در درک ویژگی‌های زیستی کاربرد مهمی دارد. بنابراین، این مطالعه با هدف بررسی استخوان شناسی ساختار اسکلتی سر قزل‌آلای رنگین‌کمان (Oncorhynchus mykiss) به اجرا درآمد. برای این تحقیق تعداد 350 نمونه در سنین مختلف از مزرعه‌ پرورش ماهی روستای نوچاه در نزدیکی مشهد، نمونه برداری گردید. از نمونه‌های صید شده تعداد 18 قطعه در سن 30 روزه برای مطالعه استخوان شناسی ساختار سر، توسط آلسیان بلو و آلیزارین رد شفاف سازی و رنگ آمیزی شدند. با استفاده از این تکنیک؛ که بدن ماهی کاملاً شفاف شده و غضروف‌ها به رنگ آبی و استخوان‌ها به رنگ قرمز تبدیل می‌شوند، نمونه‌های 1 تا30 روزه بررسی و تعداد 18 عدد از نمونه‌های 30 روزه قزل‌آلاى رنگین کمان انتخاب شد. سپس استخوان‌هاى جمجمه و منشأ هر استخوان معرفى و با جنس و گونه‌های مختلفی که تاکنون مورد مطالعه قرار گرفته بودند مورد مقایسه قرار گرفت که نتایج حاصله حاکى از وجود ویژگى‌هاى اختصاصى استخوانى در حد گونه مى‌باشد. به طور کلى، با این روش حدود 40 استخوان شناسایی شد که 18 عدد منشأ استخوانى، 19 عدد منشأ غضروفى و 3 عدد منشأ مختلط داشته‌اند. این تکنیک به عنوان روشی مناسب برای مطالعه‌ی سیر تکوین اسکلت گونه‌های مختلف ماهی به منظور تشخیص تغییر شکل و ناهنجاری اسکلتی در لارو و همچنین درک اثرات متفاوت محیطی و تغذیه‌ای بر استخوان سازی مورد استفاده قرار می‌گیرد.

کلمات کلیدی