انرژی و به طور مشخص نفت و گاز، یکی از مؤلفه­های تأثیرگذار در تولید ثروت، قدرت و امنیت در جهان کنونی به شمار می­رود. اقتصادی جهانی با همه تحولاتی که در دوران پس از جنگ سرد در آن به وجود آمده همچنان به نفت و گاز وابسته است و امروزه امنیت انرژی در صدر مسائل جهانی قرار گرفته است. امروزه انرژی نیروی محرکه توسعه برای کشورهای صنعتی و رشد اقتصاد جهانی می­باشد. وجود منابع انرژی در خلیج فارس و کشورهای کرانه­ای آن و نیز محدودیت وجود این ماده در سایر نقاط جهان، موجب شده است تا این منطقه در کانون تحولات ژئوپلیتیک جهانی قرار گیرد. وضعیت بازار نفت، اهمیت مقوله انرژی و افزایش مصرف انرژی جهان همزمان با افول ذخایر نفتی سایر نقاط جهان موجب شده است که منابع انرژی در خلیج فارس بیش از پیش مورد توجه قرار گیرند. لذا با توجه به اینکه، منطقه خلیج فارس یکی از مهم­ترین مناطق صاحب منابع انرژی دنیا است که نقش بسیار مهمی در معادلات انرژی جهان و موقعیت ‌ویژه و مهمی را در ژئواکونومیک و ژئوپلیتیک انرژی جهان دارد، در این مقاله تلاش می­گردد تا جایگاه خلیج فارس از لحاظ انتقال انرژی و نقش حیاتی این منطقه در امنیت جهانی انرژی به طور دقیق تبیین و بررسی شود. نتیجه­ای که این پژوهش به آن دست پیدا کرده است این است که ایران با اتکا بر توان­های داخلی خود می­تواند محدودیت­های پیش رو را کاهش دهد و با بررسی ترتیبات امنیتی در این منطقه سعی در کالبدشکافی این ترتیبات از یک­سو و شکل­گیری ترتیبات امنیتی با حضور تمام کشورهای منطقه و مشارکت کشورهای فرامنطقه­ای جهت مدیریت منطقه­ای بر مبنای متغیر انرژی را دارد. روش­شناسی پژوهش به صورت توصیفی- تحلیلی است و از منابع اسنادی و کتابخانه­ای، مشاهدات میدانی و مصاحبه جهت گردآوری اطلاعات مورد نیاز پژوهش استفاده گردیده است.

کلمات کلیدی