به منظور مطالعه تأثیر تاریخ کاشت و کود نیتروژن بر مراحل مختلف نموی گندم، آزمایشی در سال زراعی 1393- 1392 در خراسان رضوی، به صورت کرت های دوبار خرد شده در قالب طرح بلوک‏های کامل تصادفی در سه تکرار به اجرا در آمد. تیمارها شامل، تاریخ کاشت درکرت اصلی در سه سطح (10 مهر، 5 آبان و 30 آبان) ، کود نیتروژن در کرت فرعی در سه سطح (عدم مصرف کود، 150 و 300 کیلو گرم اوره در هکتار) و شش رقم گندم (زرین، گاسکوژن، سایونز، پیشگام، الوند و میهن) به عنوان کرت های فرعی فرعی در نظر گرفته شدند. نتایج نشان داد که رقم پیشگام و میهن با 77/2516 و 17/2422 به ترتیب بیشترین و کمترین نیاز حرارتی برای طی کردن مرحله نمو را به خود اختصاص دادند و تأخیر در کاشت سبب کاهش طول مراحل نموی و کاهش درجه روز لازم برای اتمام مراحل نموی شد. کاربرد بیشتر نیتروژن نیز طول مراحل نموی گندم به خصوص مرحله برجستگی دوگانه تا سنبلچه انتهایی و سنبلچه انتهایی تا گرده افشانی را به ترتیب با 12/11 و 35/11 درصد، افزایش داد. از بین مراحل نموی نیز مراحل ابتدایی که تعیین کننده تعداد دانه هستند، بیشترین همبستگی را با عملکرد دانه داشتند. لذا در صورت تأخیر در کاشت می توان با مصرف بیشتر کود نیتروژن مراحل نموی گندم را به تأخیر انداخت. بر اساس این نتایج در تاریخ کاشت مناسب (10 مهر) رقم پیشگام و در تاریخ های کاشت دیر( 5 و 30 آبان) رقم الوند در اکثر مراحل رشد، نسبت به سایر ارقام برتری داشتند.

کلمات کلیدی