شهرنشینی سریع از بزرگ‌ترین چالش‌های قرن حاضر محسوب شده و مشکلات پیچیده‌ای را خصوصاً برای کشورهای در حال توسعه به وجود آورده است. توسعه شهرها اثرات متنوعی را هم بر نواحی شهری و هم بر نواحی روستایی اطراف دارد. هر چه شهرها توسعه بیشتری می‌یابند، تأثیرات خود را به نواحی دورتری در اطراف خود منتقل می‌کنند. در کلان‌شهر مشهد نیز عواملی مانند رشد فزاینده جمعیت و مهاجرت از روستا به شهر، ادغام روستاهای حریم شهر در بافت فیزیکی شهر، افزایش واحدهای صنعتی، تولیدی، خدماتی و مسکونی، زمین‌خواری و تغییر الگوی مصرف زمین و مهم‌تر از همه سوء مدیریت باعث گستردگی بیش از حد فیزیکی این شهر و تغییر کاربری اراضی حریم و رشد اسکان غیررسمی در این مناطق شده است. در این پزوهش مهمترین عوامل ایجادکننده مشکلات در اراضی حریم شهر مشهد مانند عدم وجود الگوی مناسب توسعه شهری، فقدان جایگاه قانونی مشخص، ضعف مدیریت و برنامه‌ریزی و نبود مدیریت واحد و متولی مشخص مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج حاصل از تحقیق نشان می دهد که مدیریت بهینه شهر تنها در قالب محدوده کالبدی و بدون توجه به پیرامونش تحقق نمی‌یابد و بدون وجود راهبردی خاص برای مدیریت و نظارت بر اراضی حریم شهر، مشکلات این مناطق هر روز بحرانی تر می‌شود. بنابراین لازم است اراضی پیرامون شهر به عنوان سرمایه های طبیعی تحت مدیریت واحد و نظارت دقیق قرار گیرند.

کلمات کلیدی