حدیثی در کتب اهل‌ِسنت از لسان نبی مکرم اسلام به‌‌صورت دعا نقل شده که عبارت است از «اللَّهُمَّ إِنَّمَا أَنَا بَشَرٌ أَغْضَبُ‏ کَما یَغضِبُ البَشرُ وأرضَى کما یَرضَى البَشرُ فَمَن لَعَنتُه مِن أحَدٍ مِن أُمَّتی فَاجعَلها لَه زکاةً و رَحمةً» این حدیث با اختلاف‌‌هایی در الفاظ، مورد پذیرش آنان قرار گرفته است و پایه و اساس برخی از معارف آنها از جمله مبنای مباحث اخلاقی، نبیّ، ولیّ و انسان‌‌شناسی آنها را رقم می‌‌زند. سؤال این است که آیا این حدیث به همین صورت از پیامبر نقل شده است و چنین غضب و رضایتی در پیامبر وجود دارد یا اینکه بخشی از آن مورد دستبرد جاعلان حدیث با انگیزه‌‌های ویژه قرار گرفته است؟ با توجه به‌‌صراحت اعلام پیامبر در خصوص جعل حدیث از طرف دروغ‌‌گویان و نسبت دادن به ایشان، در این مقاله به بررسی این دو صفت پیامبر از دیدگاه این حدیث، با روش تحلیل محتوایی و تا حدودی بررسی سندی می‌‌پردازیم و آنرا با آیات قرآن و روایات محک می‌‌زنیم. به‌‌نظر می‌‌رسد قسمت اول حدیث درست است اما بخش دوم که عبارتست از : «فَمَن لَعَنتُه مِن أحَدٍ مِن أُمَّتی فَاجعَلها لَه زَکاةً و رَحمةً» صحت ندارد و با غرض تطهیر اخلاقی برخی صحابه، به ‌‌پیامبر نسبت داده شده است.

کلمات کلیدی