زمینه مطالعاتی: بررسی خصوصیات ژنتیکی و فنوتیپی صفات کیفیت تخم مرغ از اهمیت بالینی در اصلاح نژاد مرغهای بومی برخوردار است. هدف: این تحقیق با هدف تخمین وراثت پذیری و همبستگی های ژنتیکی و فنوتیپی این صفات در مرغهای بومی اصفهان انجام شد. روش کار: تعداد 1024 عدد تخم مرغ مربوط به نسل پانزدهم، از مرکز اصلاح نژاد مرغهای بومی اصفهان جمع آوری و صفات کیفیت خارجی و داخلی آنها اندازه گیری شد .پارامترهای ژنتیکی و فنوتیپی صفات به و سیله ی شش مدل حیوانی و با استفاده از روش حداکثر درستنمایی محدود شده مورد برآورد قرار گرفت. نتایج: تخمین های وراثت پذیری برای کیفیت خارجی در دامنه ی 14/0 تا 38/0 و برای کیفیت داخلی در دامنه ی 11/0 تا 25/0 قرار داشت. در مورد کیفیت خارجی، بیشترین همبستگی مثبت ژنتیکی بین وزن مخصوص و ضخامت پوسته )93/0 )و بیشترین همبستگی منفی ژنتیکی بین طول و شاخص شکل تخم مرغ )81/0 )مشاهده شد. همچنین در مورد کیفیت داخلی، بیشترین همبستگی مثبت ژنتیکی بین ارتفاع سفید و واحد هاو )99/0 )و بیشترین همبستگی منفی ژنتیکی بین قطر زرد و شاخص زرد )54/0 )-مشاهده شد. بیشترین همبستگی ژنتیکی بین صفات کیفیت خارجی و کیفیت داخلی مربوط به وزن تخم مرغ و وزن سفیده )92/0 )بود. نتیجه گیری نهایی: نتایج نشان داد که بهبود صفات کیفیت خارجی از طریق انتخاب برای وزن مخصوص به دلیل بالا بودن توارث پذیری، همبستگی ژنتیکی مطلوب با اکثر صفات کیفیت خارجی و اندازه گیری آسان ، امکان پذیر است. از طرفی انتخاب برای افزایش ارتفاع زرده نیز به دلایل مشابه منجر به بهبود کیفیت داخلی تخم مرغ خواهد شد .با توجه به همبستگی ژنتیکی منفی وزن مخصوص و ارتفاع زرده ، استفاده همزمان از این دو صفت در یک شاخص انتخاب می تواند منجر به بهبود کیفیت داخلی و خارجی تخم مرغ در مرغ های بومی اصفهان شود.

کلمات کلیدی